publikacje

Wróć do listy

Relacja Adeli i Indy Liberman

Adela i Inda Liberman informują o wkroczeniu wojsk niemieckich do Równego (ob. Ukraina) 30 czerwca 1941 r. Niedługo potem zarządzono spis ludności, ze szczególnym uwzględnieniem liczebności Żydów. Szybko utworzono zarząd gminy (Judenrat), składający się ze stu osób. Na gminę nałożono kontrybucję. Żydzi starali się znaleźć pracę, ponieważ brak zatrudnienia oznaczał obowiązek podjęcia ciężkich robót – kopania rowów i sprzątania domów po remontach (po dwanaście godzin dziennie). Wszyscy Żydzi musieli nosić opaski z Gwiazdą Dawida (później zastąpione łatami). Rabowano mienie ludności żydowskiej. Autorki opisują wielokrotnie przeprowadzane akcje likwidacyjne: za każdym razem kilkuset zatrzymanych mężczyzn pochodzenia żydowskiego wywożono w nieznanym kierunku. W relacji pojawiają się dane, według których w Równem przed wojną mieszkało 50 tys. Żydów i ok. 2 tys. mieszkańców innych narodowości. W lesie Sosenki zamordowano 17 tys. Żydów. Wcześniej ogłoszono, że Żydzi muszą stawić się na wyznaczonym miejscu, skąd będą wywożeni. Ale zagnano ich nad wykopane groby, wrzucano po dwadzieścia osób, strzelano i zalewano „kurbolem”. Tych, którzy po drodze na miejsce śmierci ugrzęźli w bagnie, wyciągano i także zabijano w dołach. Potem w Równem powstało getto. Autorki dokładnie opisują zamkniętą dzielnicę i pobieżnie trudne warunki życiowe. Likwidacja getta nastąpiła na początku sierpnia 1942 r. Niemcy i Ukraińcy pędzili Żydów do pociągów. O przebiegu akcji dowiedziały się od mężczyzny, który zdołał wydostać się z transportu. One w tym czasie były już w Zdołbunowie, gdzie przebywali ich rodzice.

Autor/Autorka: 
Współautorzy: 
Miejsce powstania: 
Łódź
Opis fizyczny: 
4 s. ; 29,5 cm.
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1946
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
301/872
Tytuł kolekcji: 
Relacje Żydów Ocalałych z Zagłady
Uwagi: 
Tytuł relacji nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Maszynopis czytelny, rękopis sporządzono na karcie zadrukowanej cyframi.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
okupacja niemiecka, getto, eksterminacja
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1941 do 1942
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja