publikacje

Wróć do listy

Pracowali, aż padli

Autorka opisuje swoje losy podczas II wojny światowej.

Przed wojną mieszkała z rodzicami i pięcioma siostrami w miejscowości Siemieńcz, pow. Buczacz, woj. Tarnopol. Rodzice przybyli tam jako osiedleńcy w 1930 r. Matka pochodziła ze Szczyrku, ojciec – z Bielska-Białej. Prowadzili sklep kolonialny. Jesienią 1939 r. zmarła matka.

W lutym 1940 r. pięcioletnia wówczas Janina wraz z ojcem i dwoma siostrami (Stefania i Stanisławą) zostali zabrani nocą przez NKWD i wywiezieni na Syberię. Pozostałych sióstr nie było w domu. Podróż w nieopalanych wagonach bydlęcych trwała kilka tygodni. Autorka opisuje wrunki panujące w transporcie. Panował mróz i głód. Dużo ludzi chorowało i umierało. Dotarli do republiki Komi. Dalej wieziono ich samochodami i traktorami przez tajgę czuimską. Zakwaterowano ich w niewielkiej osadzie Wizinga, w której było parę domków drewnianych. Cały transport umieszczono w jednym dużym baraku. Sami musieli sobie zorganizować prycze i przepierzenia. Ojciec i starsze siostry poszli do pracy w lesie. Janina wraz z innymi małymi dziećmi pozostawała w baraku bez opieki. Byli głodni i zmarznięci. Przydział żywności zależał od wykonania normy w lesie. Kto nie wyrabiał normy, był aresztowany za sabotaż. Nie było żadnych ulg dla wycieńczonych. Codziennie ktoś umierał. Ojciec też zachorował. Pewnego dnia nie wrócił z pracy, został aresztowany za sabotaż pracy. Wkrótce potem zmarł.  Przez kilka tygodni opiekowali się nimi ludzie z baraku. Po jakimś czasie zabrano najstarszą siostrę, Stefanię, i wszelkie wieści po niej zaginęły.  Potem zabrana została Stanisława, a w końcu Janina. Trafiła do rosyjskiego sierocińca, gdzie odnalazł ją pan Wojciechowski i zabrał do polskiego sierocińca w miejscowości Kuziol. Była tam już jej siostra, Stanisława. Tam nastąpiła poprawa warunków bytu, pan Wojciechowski zastępował im ojca. Kiedy go aresztowano, dzieci błagały, by go zostawili.

Wreszcie przyszła wiadomość o powrocie do kraju. Dzieci musiały iść pieszo całymi dniami do przystani na rzece Sysoła, którą spławiano drzewo wyrąbane przez ich najbliższych. Dalej podróżowały statkiem, a następnie pociągiem do Miczurińska. Tam przebywały do zakończenia wojny i jeszcze długo potem, w zorganizowanym domu dziecka. W 1946 r. wyjechali do Polski.

Inny tytuł: 
Moje wspomnienia z Syberii
Miejsce powstania: 
Pszczyna
Opis fizyczny: 
mps., 5 s. zszyte; ; 30 cm
Postać: 
oprawa zeszytowa
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
1989
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
ZS 196
Tytuł kolekcji: 
Kolekcja wspomnień Związku Sybiraków
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Data dzienna: 
2 lis 1989
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia