Na zesłaniu

Rodzina Stefanii Mikschick od pokoleń mieszkała we wsi Kujdańce, pow. Zbaraż, woj. Tarnopol. Tam rodzice posiadali gospodarstwo rolne. Mieszkańcy wsi byli narodowości polskiej i ukraińskiej. Kiedy 17 września 1939 r. do Polski wkroczyli Sowieci, nikt nie opuszczał rodzinnej wsi, sądząc, że pod panowaniem sowieckim będzie lepiej niż pod niemieckim. W nocy 10 lutego 1940 r. przyszło do ich domu trzech mężczyzn: jeden Sowiet w mundurze wojskowym i dwóch Ukraińców z ich wsi (Huryk i Karyczun). Kazali im w dwie godziny spakować najpotrzebniejsze rzeczy i bez odczytania jakiegokolwiek wyroku aresztowali. Zabrali ich saniami na stację kolejową Maksymówka, gdzie przywieziono także inne rodziny z ich wsi (Amrożko, Robak, Raziuk, Tofil oraz dwie inne). Pierwsze trzy rodziny były spokrewnione z Hurykami poprzez matkę. Załadowano ich do wagonów bydlęcych i wieziono kilka tygodni. Gdy dotarli do Turinska, przeładowano ich na wagony-platformy kolejki wąskotorowej i po 2–3 godzinach jazdy ulokowano w barakach, gdzie spędzili noc. Dalej jechali saniami przez kilka dni i nocy, najpierw do rzeki Tawdy, a następnie jej korytem do wsi Ozierki, pow. Tabory, obw. Swierdłowsk. Zakwaterowano ich w posiołku oddalonym dziesięć kilometrów od właściwych Ozierek i tyle samo od wsi Jechtal. Mieszkali w jednym domu z rodziną Tofilów. Ojciec pracował w cegielni oraz przy wytapianiu smoły. Stefania ze starszym bratem chodzili do rosyjskiej szkoły, w wakacje pracując w ogrodnictwie. Ponadto po szkole dziewczyna robiła na drutach swetry i inne rzeczy dla miejscowej ludności, za co dostawała trochę żywności. Tak przetrwali kilka następnych lat. Na początku września 1944 r. za odmowę przyjęcia obywatelstwa rosyjskiego zostali przewiezieni do wsi Nejkowo, pow. Berezowka, około stu kilometrów na północ od Odessy. Dotarli tam pod koniec września i pozostali do lutego 1946 r. Mieszkali wraz pięcioma innymi rodzinami (Rudyk, Zagórska, Zając, Mamrega, Kuciel) w jednym domu pozostałym po kolonistach niemieckich. Ojciec pracował tam jako stróż winnic, a w zimie w magazynie ziarna słonecznika i kukurydzy. Matka z córką pracowały na plantacjach melonów, kawonów i pomidorów oraz przy zbiorze winogron. Starszy brat pracował w mleczarni. Ponadto matka przędła wełnę, a Stefania robiła z niej swetry i szale dla miejscowych prominentów. Chodziła z bratem do szkoły ukraińskiej. Do Polski wyjechali w lutym 1946 r. Znaleźli się na Ziemiach Zachodnich, w Górze Śląskiej, skąd Państwowy Urząd Repatriacyjny skierował ich do wsi Luboszyn na tymczasowy pobyt w rodzinach, które miały już przydzielone gospodarstwo rolne. Wkrótce ojciec odnalazł swojego brata Szymona we wsi Raciborowice koło Bolesławca. Tam się przenieśli po otrzymaniu gospodarstwa rolnego.