publikacje

Wróć do listy

Maria Goldman do Żanny Kormanowej, 4.02.1981–13.06.1988

Listy do Żanny Kormanowej pisane z Paryża, dotyczą spraw prywatnych. Autorka podpisuje je imieniem Rysia.

4.02.1981 r. – Autorka przeprasza, że nie pożegnała się z Żanną przed wyjazdem z Warszawy. Usprawiedliwia się, że to z pośpiechu związanego z likwidacją mieszkania Zosi i powrotu do domu. W Paryżu stara się prowadzić spokojny tryb życia i dochodzić do równowagi. Mile wspomina gościnę u Żanny.

17.09.1981 r. – Autorka cieszy się, Żanna jest w dobrej formie. Wspomina o Zosi, która dość długo walczyła z chorobą. Dziękuje Żannie za gotowość pomocy w wystawieniu jej nagrobka, ale sprawę tę powierzyła swojej byłej uczennicy. Podaje nr mogiły na cmentarzu. Nie wie jeszcze, kiedy przyjedzie do Warszawy - ze względu na złą sytuację gospodarczą w kraju, nie chce być dla nikogo ciężarem. Ona miewa się dobrze, ale jej mąż ma pewne kłopoty zdrowotne.

27.08.1982 r. – Autorka pisze, że czerwcowa kartka od Żanny dotarła dopiero w lipcu, podczas jej wakacji. Cieszy się, że Żanna jest wciąż aktywa i że radzi sobie ze zdrowiem. Ciekawa jest jej nowej książki. Podobno w Paryżu jest teraz Jadzia Jaszuńska (?), ale wie o tym pośrednio, bo Marylka się z nią nie komunikuje. Pyta, co słychać u Józków. Dalej pisze o swoich wakacjach z mężem. Byli nad Morzem Śródziemnym. Śledzą wydarzenia w Polsce, bo mają tam przecież tylu bliskich. Prosi Żannę, żeby napisała do niej w wolnej chwili.

15.05.1983 r. – Autorka przeprasza, że długo nie odpisywała. To z powodu problemów zdrowotnych męża. Narzeka na pogodę w Paryżu, jest zimno i ciągle pada deszcz. Gościła u siebie przez dwa tygodnie Lusię, która jest jej bardzo bliska (ostatnia osoba, która jej została z rodziny). Starają się odwiedzać w miarę możliwości. Dalej pisze o Paryżu, w którym zawsze się dzieje coś ciekawego w sferze kulturalnej – stara się być na bieżąco. Pyta, gdzie Żanna wybiera się na wakacje. Sama chciałaby pojechać do Anglii na kurs językowy, ale nie wie, czy się dostanie, bo zbyt późno się tym zajęła.

21.12.1983 r. – Życzenia noworoczne. Autorka dopytuje się o zdrowie Żanny, bo wie, że długo chorowała. Dziękuje jej za chęć odwiedzenia grobu Zosi, ale to może być dla niej zbyt męczące, zwłaszcza teraz zimą. Prosi Żannę o wiadomości o Józku i Zuzi, „ostatnich niedobitkach ich rodziny”. Pisze o sytuacji we Francji – „gmatwanina problemów ekonomicznych, socjalnych i politycznych. Zastanawia się , jakie Żanna, jako historyczka, ma zdanie na ten temat. Na końcu jest dopisek od męża autorki, Jerzego.

23.01.1985 r. – Autorka dziękuje za ostatni list (z 2.12.1984) i za wierność w korespondencji. Tłumaczy, dlaczego nie odpisała wcześniej. Przesyła życzenia noworoczne. U niej prawie wszystko po staremu, z wyjątkiem spraw zdrowotnych. Ma kłopoty z prawym okiem i w związku z tym może czytać tylko lewym. Święta spędzili w domu, a w Sylwestra urządzili przyjęcie dla przyjaciół, jak to robią tradycyjnie co roku. Rozmawiają wtedy tylko o rzeczach przyjemnych. Niestety to tylko jeden wieczór, bo już nazajutrz gazety witają ich nagłówkami o podwyżkach. Od gości otrzymała w prezencie dużo książek, nowości wydawniczych, dzięki czemu jest zaopatrzona w lekturę na długi czas. W warunkach zachodnich książki rozchodzą się więcej prywatnie niż przez biblioteki (tam trzeba zwykle długo na nie czekać).

15.01.1986 r. – Życzenia noworoczne. Autorka nawiązuje do listu Kormanowej, w którym  szczególnie ucieszyło ją jedno zdanie: „w domu jest czysto, pogodnie i często wesoło”. Wspomina Zosię, która była dla Kormanowej wielkim przyjacielem. Dziękuje za wiadomości o rodzinie. Ania, siostra Maryli,  funkcjonuje w jej pamięci jako krewna, która straciła na wojnie jedynie dziecko. Fela zaś jako osoba „bojowa i sportowa”. Od Józka dostała kartkę z życzeniami i nowinami. Jasio opatentował swój wynalazek. Ema podobno przenosi się na stałe do dzieci. A mąż autorki miał problemy zdrowotne, ale już powoli z tego wychodzi. Dalej pisze o kampanii wyborczej we Francji. Na koniec wspomina, że ucieczką od dzisiejszego stresu jest dla niej muzyka, zwłaszcza klasyczna.

22.12.1987 r. – Życzenia świąteczno-noworoczne. Autorka pisze o różnych sprawach – o sytuacji we Francji, o swoich ostatnich zainteresowaniach (nauka, bio-gentyka), o lekturach. Ubolewa, że ludzie coraz mniej czytają literaturę. Kiedyś była częstym przedmiotem rozmów. Skarży się, że Jurek nadal dużo pali. Ona ma się całkiem dobrze, jak na swój wiek. Byli ostatnio z Jurkiem w Anglii. Bardzo lubią ten kraj. Londyn przed świętami był pełen świateł i ruchu ulicznego.

30.03.1988 r. – Autorka martwi się złym stanem zdrowia Żanny. Zastanawia się, kto jej pomaga, bo p. Zosia jest już prawie niewidoma. Snuje refleksje na temat stosunków międzyludzkich w Polsce i na Zachodzie, nad życiem w wielkich miastach. Tam tradycje rodzinne są mniej spójne, dzieci oddają swoich rodziców do domów starców, nie ma częstych spotkań przy stole rodzinnym, ludzie są bardziej zamknięci. Trochę lepiej jest na prowincji, zwłaszcza na Południu, ale nie ma tam takiej gościnności i ciepła jak w Polsce. Dalej autorka pisze o tym, co słychać u niej w domu, o stanie zdrowia męża, o ich drobnych rozrywkach (wypady za miasto, do teatru lub na wystawy).

13.06.1988 r. – Autorka wspomina ostatnią podróż do Polski. Dużą przyjemność miała ze spotkania z Żanną, aczkolwiek martwi ją jej stan zdrowia. Teraz jednak wie, że Żanna ma dobrą opiekę i duże zainteresowanie wielu ludzi, w tym także byłych uczniów. Jej głównym życzeniem było odwiedzenie grobu Zosi. Cieszy się, że nadal ma w Warszawie wielu przyjaciół. U niej w domu wszystko w porządku. Opadły już emocje związane z wyborami.

Autor/Autorka: 
Współautorzy: 
Miejsce powstania: 
Paryż
Opis fizyczny: 
rps., 28 s. luź.; ; 21 cm i mniej
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
Od 1981 do 1988
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
1573/489, 497, 498, 507
Tytuł kolekcji: 
Akta Żanny Kormanowej
Uwagi: 
Listy są rozproszone w czterech różnych teczkach, pod numerami stron: sygn. 489: s. 108-109, 298-299: sygn. 498: s. 47-51, 58-61, 168-171, 188, 271-274; sygn. 497: s. 226-227; sygn. 507: s. 401-404
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
list
Tytuł ujednolicony korespondencji: