publikacje

Wróć do listy

Przeżycia w partyzantce

Estera Świerzewska opisuje getto w Mirze (ob. Białoruś), gdzie przebywała z matką. Uciekła stamtąd wraz z innymi, aby przyłączyć się do partyzantów. Oddziały nie były przychylne Żydom, z wyjątkiem jednostki, którą dowodził Józef Marchwiński, przedwojenny członek Komunistycznej Partii Polski, późniejszy mąż Świerzewskiej. Wśród jego ludzi było dużo Żydów, głównie z Nieświeża. Autorka opowiada o potyczkach i walkach toczonych w lasach. Informuje m.in., że polscy policjanci zastrzelili dwóch członków z ich grupy, ponieważ byli Żydami zbiegłymi z getta. Później udało się ich skutecznie przepłoszyć i „więcej w lesie się nie pokazali”. Rosjanie nazywali jej męża jewriejem (ros. Żyd). Marchwicki starał się stworzyć polski oddział, lecz partyzanci „znajdowali się pod wpływami organizacji londyńskiej”, a niektórzy planowali zamach na męża Świerzewskiej. W dalszej części autorka przypomina o blokadzie Puszczy Nalibockiej przez Wehrmacht i Ukraińców. Szczegółowo przedstawia zatargi między partyzantami oraz decyzję przejścia w skład innej jednostki. Przypomina, że: „wiele kobiet [...], chcąc żyć sprzedawało się za kawałek chleba”. Świerzewska doczekała wyzwolenia przez Armię Czerwoną. 

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Łódź
Opis fizyczny: 
24 k. ; format różny.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1947
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
301/3307
Tytuł kolekcji: 
Relacje Żydów Ocalałych z Zagłady
Uwagi: 
Spisała Klara Mirska. Relacja autoryzowana. W archiwum Jad Waszem znajdują się wspomnienia o losach mirskich Żydów w latach II wojny światowej, m.in. Estery Swerżeńskiej (tj. Estery Świerzewskiej) dotyczące mirskiego getta, rozstrzelania ośmiuset Żydów (9 listopada 1941 r.), ucieczki z getta dzięki pomocy Oswalda Rufeisena (zob.http://shtetlroutes.eu/pl/mir-karta-dziedzictwa-kulturowego). Józef Marchwiński został Sprawiedliwym wśród Narodów Świata w 1968 r. (https://www.yadvashem.org/righteous/stories/marchwinski.html).
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Data dzienna: 
14 paź 1947
Główne tematy: 
II wojna światowa, partyzantka, Żydzi
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1942 do 1944
Nośnik informacji: 
papier
mikrofilm
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja