publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Schönthal

15 lipca 1942 r. Anna Schönthal została przewieziona z Jaworzna do obozu pracy w Niemczech. Transport więźniarek liczył pięćset kobiet. Pracowały przymusowo w fabryce mundurów, otrzymywały raz na tydzień dwa kilogramy chleba, piętnaście dkg masła i marmolady. W obozie panował głód i epidemie. Następnie autorka trafiła do obozu koncentracyjnego Auschwitz, wspomina, że więźniarki ukrywały różne przedmioty osobiste przed rewizjami. Duża część relacji dotycząca warunków życia w Auschwitz jest nieczytelna. Na początku stycznia 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Elżbiety Popowskiej

Zbiór wierszy Elżbiety Popowskiej podzielony jest na poetyckie wspomnienia z miejsc, w których była więziona (Pawiak, Majdanek, Ravensbrück, Bergen-Belsen), oraz te napisane po wyzwoleniu. Wiersze zawierają wiele odwołań do Boga. Przepełnione są bólem i cierpieniem, mocno zaakcentowane przez autorkę (i w ten sposób nazwane) jest męczeństwo Polaków. Zbiór zawiera przypisy z objaśnieniami znaczeń słów z żargonu więziennego.

publikacje

Wróć do listy

Poezja wojenna: wiersze Stanisławy Pilowskiej

Zbiór pięciu wierszy o układzie stroficznym, z rymami parzystymi. Utwory są poświęcone wojnie, przesuwającemu się frontowi, a także byciu więźniarką obozów na Majdanku i Ravensbrück.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Izy Jarnickiej

Zbiór zawiera cztery wiersze o charakterze autobiograficznym, odnoszące się do pobytu Izy Jarnickiej w obozach koncentracyjnych. Tematem dominującym tego wyboru poezji Izy Janickiej jest tęsknota – motyw utworów Do Matki, Błędne koło i Do ukochanego. Pierwszy wiersz – osobiste wyznanie skierowane do matki – powstał w obozie w Ravensbrück. Drugi, o charakterze nostalgicznym, wyraża też nadzieję na bliski koniec wojny. Trzeci z utworów to erotyk.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Stefanii Kuryłowicz z pobytu w obozach na Majdanku i w Ravensbrück

Wspomnienie Stefania Kuryłowicz rozpoczyna od okoliczności aresztowania i osadzenia na Majdanku (była członkinią Związku Walki Zbrojnej). Opisuje pierwsze dni w obozie i konieczność spania w nieogrzewanych barakach na podłodze. Wspomina o swoim „złym nastrojeniu” w związku ze śmiercią męża Jerzego na początku wojny. Autorka rzeczowo, szczegółowo i w sposób całkowicie pozbawiony emocji relacjonuje kary i formy przemocy stosowane wobec więźniarek.

publikacje

Wróć do listy

Moje wyzwolenie z obozu

Zapiski rozpoczynają się od przeczucia zbliżającego się końca wojny i związanego z tym strachu. Autorka relacjonuje, że obawiano się, iż Niemcy – wycofując się – będą chcieli wysadzić w powietrze cały obóz Ravensbrück, zabić wszystkich wieźniów i zatrzeć ślady zbrodni. Pozostałe w obozie więźniarki cierpiały głód na skutek problemów aprowizacyjnych; by przetrwać, zbierały zioła i jadalne trawy. W tym samym czasie nad obozem przelatywały alianckie bombowce, kierujące się na Berlin, i zrzucały bomby na teren obozu, choć w rzeczywistości celowały w lotnisko wojskowe ulokowane nieopodal.

publikacje

Wróć do listy

Moje pierwsze lata w Szczecinie. Fragmenty wspomnień

Wspomnienia obejmują okres od przybycia autorki do Szczecina do roku 1964. Okres tuż po przybyciu do miasta opisany jest najbardziej szczegółowo i z największym sentymentem. Tekst rozpoczyna się od obrazu miasta o zachodzie słońca. Następnie autorka opisuje swoją pierwszą noc spędzoną w Szczecinie na przełomie maja i czerwca (prawdopodobnie 1945 r.).

publikacje

Wróć do listy

Majdanek. Fragmenty wspomnień

Dokument obejmuje cały okres pobytu autorki na Majdanku i zamyka się w granicach czasowych: styczeń 1943 – kwiecień 1944. Narracja jest częściowo podporządkowana układowi chronologicznemu, w pewnej części zaś jest skoncentrowana na wybranych zagadnieniach związanych z pobytem w obozie. Wspomnienia rozpoczynają się od opisu przyjazdu wzięźniarek do obozu, który zmuszone były, by wyskakiwać z wagonów w zaspy śnieżne, szukały i nawoływały krewnych i znajomych.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Stanisławy Monach z przeżyć obozowych

Zanim została wywieziona na Majdanek w 1943 r., Stanisława Monach spędziła półtora roku w białostockim więzieniu. Transport do obozu – była jedną z dwóch kobiet – okazał się ulgą po okresie więzienia, gdzie była bita i zamknięta w ciemnej celi. Podczas podróży cieszyła się, że zobaczy słońce, a pragnęła go tym bardziej, że chorowała wtedy na tyfus. Karmiono ją chlebem i miodem, by po przyjeździe mogła stać o własnych siłach i uniknąć śmierci. Na Majdanku natychmiast rozdzielono kobiety i mężczyzn, co przyprawiło ją o smutek, gdyż z mężczyznami dzieliła wspólne przeżycia z więzienia.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powrotu z obozu Ravensbrück

Autorka opisuje dramatyczne chwile podczas ewakuacji obozu i formowania transportów, oraz trudy powrotu do kraju. Tekst ma formę dziennika, rozpoczynającego się datą 22 kwietnia 1945 r. Wydarzeniom towarzyszył chaos i dezorientacja. Armia Czerwona zbliżała się do obozu, 28 kwietnia Niemcy rozpoczęli ewakuację. Więźniowie służyli im za żywe tarcze. Wówczas rozpoczął się morderczy marsz przez kolejne niemieckie miasteczka Więźniowie byli skrajnie wycieńczeni i wygłodzeni. Olszyńska i jej towarzyszki dwukrotnie podejmowały próbę ucieczki z transportu, w końcu im się to udało.

Strony