publikacje

Wróć do listy

Cykl "Menażeria"

Cykl „Menażeria” jest częścią wspomnień Hanny Znatowicz z pobytu w Ravensbrück. Trzy historie przedstawiają postaci kobiet, które swoim zachowaniem lub wyglądem odbiegały od stereotypowych wyobrażeń ról społecznych przypisywanych kobietom. W opowiadaniu Pawian bohaterką jest Anne-Liza, brutalnie prześladująca inne osadzone, ze względu na swój wygląd przyrównana do tytułowej małpy. Transgenderowa więźniarka budzi skrajne emocje z powodu przekraczania norm związanych ze swoją płcią biologiczną – zarówno pod względem zachowania, jak i wyglądu fizycznego.

publikacje

Wróć do listy

Żart blokowej

Żart blokowej to jedno z opowiadań składających się na wspomnienia Hanny Znatowicz z okresu II wojny światowej, z czasu, kiedy była więźniarką w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Autorka została wywieziona do obozu wraz z siostrą i jej córką z Warszawy w wyniku aresztowań podczas powstania warszawskiego. Opowiadanie dotyczy pierwszych wrażeń po uwięzieniu w Ravensbrück, kiedy siostry zostały rozdzielone zgodnie z obozowymi procedurami.

publikacje

Wróć do listy

Pieski

Autobiograficzne opowiadanie w trzech częściach. Miejscem akcji opowiadania I. Pieski jest okupowana Warszawa jesienią 1939 r. Opowiadanie z narracją pierwszoosobową zawiera opis trudności aprowizacyjnych – problemu z dostępem do wody i żywności. Główne wydarzenia rozgrywają się przy hydrancie, gdzie mieszkańcy Warszawy oczekują w kolejce po wodę. Panuje nastrój przygnębienia, beznadziei i bierności, co uwidacznia się również w ludzkim wyglądzie.

publikacje

Wróć do listy

Historia obozu Ravensbrück. Schemat władz obozowych i funkcjonowanie. Wspomnienia

Wspomnienia dotyczą pobytu autorki w obozie Ravensbrück (1939–45) i zwierają szczegółowy opis niektórych aspektów rzeczywistości obozowej – nie mają jednak charakteru zapisu osobistych przeżyć. Są raczej próbą przekazania świadectwa za pomocą szczegółowych opisów faktograficznych.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Lei Kurztag

Leja Kurztag została wywieziona z getta w Sosnowcu do obozu przejściowego w Gogolinie, a następnie do obozu pracy w Gliwicach. Pracowała w fabryce sadzy. Opisała warunki życia w obozie. Dyrektor fabryki dobrze odnosił się do więźniarek, bronił je przed nadzorczyniami. Główna lagerführerka nie była okrutna w przeciwieństwie do swojej zastępczyni. W maju 1944 r. obóz przeszedł pod nadzór SS. Zmniejszono racje żywnościowe i rewidowano więźniarki. W styczniu 1945 r. nastąpiła ewakuacja do Ravensbrück, później do Retzow, gdzie autorka doczekała wyzwolenia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Eugenii Szykier

W październiku 1944 r. Eugenia Szykier została wywieziona z łódzkiego getta. W Oranienburgu znalazła się w grupie dwustu pięćdziesięciu kobiet skierowanych do obozu Ravensbrück. Autorka trafiła do bloku 22, gdzie przebywały więźniarki różnej narodowości. Zaczęła pracować w fabryce Siemensa, zmieniła barak, wspomina, że wraz ze zbliżaniem się frontu wschodniego wydzielano mniejsze racje żywnościowe, a apele były przedłużane. Kiedy więźniarki pracujące w fabryce wróciły na teren głównego obozu, ogłoszono, że Żydówki polskiego pochodzenia będą mogły opuścić Ravensbrück.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heleny Frand

Po wyzwoleniu obozu Ravensbrück Helena Frand została wysłana do Szwecji na leczenia przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Dwa tygodnie po przyjeździe do Solberg napisała w liście (do nieznanego adresata), że przebywa w domu z piętnastoma innymi kobietami. Łóżka z białymi prześcieradłami i szarymi kocami stoją w trzech rzędach – pod oknami i pośrodku sali. Zjada obfite posiłki trzy razy dziennie. Wszystkie byłe więźniarki mogą uczyć się języka szwedzkiego. Wspomina, że po likwidacji krakowskiego getta została przewieziona do obozu w Płaszowie (marzec 1943).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Haliny Pietruszki

Halina Pietruszka opisuje utworzeniu getta w Warszawie i swój wyjazd do Wohynia. Pod koniec 1942 r., po zlikwidowaniu tamtejszego getta wraca do Warszawy i ukrywa się po tzw. aryjskiej stronie. Jest sanitariuszką podczas powstania warszawskiego, a po upadku powstania zostaje wywieziona do Bergen-Belsen, potem do Ravensbrück (numer obozowy: 59107), następnie pracuje w fabryce amunicji w Lipsku. W kwietniu 1945 r. następuje ewakuacja więźniarek. Autorka doczekała wyzwolenia na terenie Niemiec.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gizy Beller

Giza Beller po wybuchu wojny została wywieziona do dziadków w Dąbrowie Tarnowskiej. W 1942 r. przebywała z matką w nowosądeckim getcie, a następnie w getcie tarnowskim. Autorka opisała akcje likwidacyjne. W październiku 1943 r. przekonała matkę do wyjazdu z wysiedlanymi Żydami (zamiast ukrywania się po tzw. aryjskiej stronie) i wtedy obie trafiły do obozu w Płaszowie. Stamtąd zostały wywiezione do Auschwitz-Birkenau (październik 1944). Autorka była przekonana, że zginą. Wspomina o selekcjach przeprowadzonych przez Josefa Mengele, podczas których matka ukrywała ją pod stertą ubrań.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Grety Feiner

Greta Feiner przebywała w getcie krakowskim, potem w obozie Płaszów. Jej matka została wywieziona z getta i zginęła. Autorka opisała Amona Götha, komendanta Płaszowa, który strzelał do pracujących więźniarek. Z Płaszowa została ewakuowana i pieszo przez trzy dni i noce szła do Auschwitz-Birkenau. Podczas drugiej ewakuacji w 1945 r. (pieszo i pociągiem) trafiła do Ravensbrück: „Policjantki lagrowe przyjęły nas pałkami”. Przypomina o brutalności więźniarek, bijatykach o jedzenie i braku solidarności między kobietami.

Strony