publikacje

Wróć do listy

Moja wojna. Wspomnienia

Hanna Leszkiewicz przyjechała z Polski do Paryża z rodzicami w lutym 1940 r. (z Bukaresztu przez Jugosławię i Włochy), tuż przed zajęciem miasta przez Niemców (nie wyjaśniła powodów ucieczki z kraju). Rodzina Leszkiewiczów zamieszkała w dzielnicy Montparnasse. Autorka rozpoczęła naukę w liceum im. Cypriana Norwida, jej ojciec otrzymał pracę w fabryce produkującej części dla wojska.

publikacje

Wróć do listy

Ostatnie dni w Ravensbrück

W kwietniu 1971 r. Maria Bortnowska spisała swoje wspomnienia dotyczące ostatnich kilku miesiący pobytu w obozie kobiecym w Ravensbrück i okoliczności jego opuszczenia. Swój tekst zatytułowała Ostatnie dni w Ravensbrück, chociaż w rzeczywistości obejmuje on okres od 28 kwietnia do 22 lipca 1945 roku, kiedy to podjęto działania zmierzające do zamknięcia, a następnie likwidacji obozu. Tekst powstał w niespełna rok przed jej śmiercią i w 26 lat po opisanych wypadkach.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Miriam Biderman

Autorka rozpoczyna relację od powstania w getcie warszawskim. Wraz z grupą innych osób została złapana i odtransportowana na Umschlagplatz. W trakcie eskortowania bojownicy ostrzeliwali prowadzących kolumnę. Biderman plastycznie opisuje moment wsiadania do wagonów, pisze, co wtedy czuła. W transporcie była z siostrą, która została jedyną bliską jej osobą po tym, jak podczas tzw. wielkiej akcji w 1942 r. (Grossaktion Warschau) reszta rodziny trafiła do Treblinki. Autorka dokładnie relacjonuje podróż, próbę ucieczki i wyczekiwanie na świt. Podróż trwała trzydzieści godzin.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Franciszki Feliszewskiej z więzienia w Kielcach i Majdanka

Franciszka Feliszewska i jej ciotka zostały aresztowane 9 września 1942 r. w związku z udziałem ich kuzynów w partyzantce. Autorka została osadzona w kieleckim więzieniu – ze szczegółami opisuje ten okres. W ciągu pierwszych kilku nocy w zatłoczonej koedukacyjnej celi kobiety bały się spać. Po przeniesieniu do części dla więźniarek politycznych na jej oczach strażnik odebrał noworodka jednej z matek i na jej oczach go zabił. Później ta sama kobieta trafiła do celi, w której przebywała Feliszewska.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Franciszki Brożek z pobytu w obozie na Majdanku

W swojej relacji z pobytu w obozie na Majdanku Franciszka Brożek informuje, że początkowo mieszkała na szóstym polu w barakach, w których w większości przebywały Żydówki. Po pewnym czasie przeniesiono ją na pierwsze pole, gdzie zajmowała się wyplataniem butów ze słomy, a później dołączyła do komanda ogrodowego. Mimo braku starań rodziny po pół roku zwolniono ją z obozu. Relacja jest napisana językiem prostym, świadczącym o podstawowym wykształceniu autorki.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys z obozów

Relacja dotyczy pobytu autorki w obozie koncentracyjnym na Majdanku, obejmuje okres od 25 lutego 1943 do wiosny 1944 r. Tekst spisany został bardzo prostym językiem. Strzyżanowska rozpoczyna swoją relację od wydarzeń z początku wojny. Pracowała wówczas jako szmuglerka i przywoziła do Warszawy produkty spożywcze ze wsi. W wyniku donosu znajomej, u której się zatrzymywała, trafiła do aresztu. Stamtąd była kilkakrotnie przenoszona, aż pod koniec lutego 1943 r. przetransportowano ją na Majdanek.

publikacje

Wróć do listy

List Janiny Zawilańskiej do Dyrekcji Muzeum KL Lublin

List Janiny Zawilskiej zawiera fragmenty jej wspomnień z pobytu w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Autorka wbrew swojej woli została wyznaczona do funkcji komendantki transportu ewakuacyjnego do Ravensbrück. Jednym z jej zadań było zebranie drobnego bagażu do rewizji, a później rozdanie go właścicielkom. Akcja ta zakończyła się niepowodzeniem z powodu braku czasu i chaosu panującego w grupie więźniarek. Transport trwał 4–6 dni.

publikacje

Wróć do listy

Ruch oporu na polu kobiecym w obozie na Majdanku

Relacja dotyczy pobytu Eugenii Piwińskiej w obozie na Majdanku od stycznia do lipca 1943 r. W pierwszej części autorka wyjaśnia zasadność użycia terminu „ruch oporu”. Wspomina, że podczas wojny używano w tym kontekście słowa „walka”. W dalszej części rozdziału precyzuje, na czym jej zdaniem owa walka polegała. Od samego początku obóz – a w szczególności pole kobiece na Majdanku – nie był przygotowany na przyjęcie kobiet przywiezionych z Warszawy na początku 1943 r. Transport liczył 311 więźniarek z Pawiaka i „znacznie więcej z ulicznych łapanek”.

publikacje

Wróć do listy

Dzień, jakich było wiele; Swietlana

Pierwsze z autobiograficznych opowiadań Danuty Rosińskiej, Dzień, jakich było wiele, opisuje konkretne wydarzenie obozowe – egzekucja pokazowa. Jedna z więźniarek, szesnastoletnia Żydówka, chciała uciec z obozu, lecz została zatrzmana. Oprawcy podjęli decyzję o wykonaniu pokazowej egzekucji. Autorka wiele miejsca poświęca opisowi wyglądu młodej skazanej, przytacza ostatni dialog z egzekutorem, a potem informuje, jak przez trzy dni i trzy noce ciało wisiało niezabrane na szubienicy (zdjęto je czwartego dnia). Rytmiczne ruchy martwego ciała Rosińska przewrotnie nazywa tańcem.

publikacje

Wróć do listy

Pacyfikacja Zamojszczyzny

Autorka rozpoczyna swoje wspomnienie od opisu wkroczenia żołnierzy niemieckich na teren jej wsi. Cała jej rodzina się bała, matka spakowała dobytek, a dziadek głośno płakał. Osicka wyznaje, że ona sama się nie bała i nawet cieszyła się, gdyż był to pierwszy w życiu raz, że gdzieś jechała. W dalszej części opisuje transport wagonami towarowymi. Wspomina płacz matki, ataki paniki u innych osób. Podczas wysiadania z wagonów trafiła pod opiekę dziadka, a jej matkę (która – jak się później okazało – była w szóstym miesiącu ciąży) prowadził ojciec.

Strony