publikacje

Wróć do listy

Wysiedlenie – wspólne doświadczenie narodów. Pamiętnik wysiedlonych 6 XI 1941 roku do obozu w Tieptiukowie k/Hrubieszowa na rozkaz Hansa Franka dystrybut-Lublin

Autorka opisuje wysiedlenie przez Niemców kilku wsi na Zamojszczyźnie w listopadzie 1941 r.

Mieszkała z matką w Huszczce Małej, jej ojciec został zamordowany tuż po jej urodzeniu. W nocy z 5. Na 6. listopada Niemcy otoczyli wsie Huszczka Mała, Huszczka Duża, Podhuszczka i Dulnik. Kazali mieszkańcom opuścić swe domy. Dawali im kilka minut na zebranie się. Nie pozwalali ze sobą brać dużo rzeczy. Jak ktoś zabrał za dużo, wyrzucano to w błoto. Mała Adela miała zaledwie 7 miesięcy. Zapędzono wszystkich do Huszczki Dużej, a następnie do Podhuszczki, gdzie utworzono jeden duży tabor, który pognano w kierunku Zamościa. Część ludzi, głównie starcy i dzieci, jechała furmanką, pozostali brnęli w błocie. Było bardzo zimno, padał deszcz ze śniegiem. W Zamościu umieszczono ich w Nadszańcu, w stajni, gdzie spędzili dwa dni, śpiąc na końskich odchodach. Ludzie dzielili się jedzeniem. Następnie, razem z ludźmi wysiedlonymi ze wsi Wysokie, Białobrzegi, Bortałycze,  popędzono ich do obozu docelowego we wsi Tieptiuków k. Hrubieszowa. Autorka opisuje warunki życia w barakach: brud, smród, wszy, choroby, owrzodzenie, umieranie dzieci.

Przed Bożym Narodzeniem 1941 r., ze względu na działania wojenne w ZSRR, obóz cofnięto do Zamościa i ponownie umieszczono w Nadszańcu. Nie było wody, ani ogrzewania, ani toalety. W Wigilię ktoś zauważył, że Niemcy schodzą w warty i brama jest wolna. Niektórym udało się uciec. Pozostałych Niemcy wywieźli na roboty. Zbiegów czekała jednak poniewierka, bo do swych domów wrócić nie mogli, gdyż zostały one zasiedlone przez volksdeutschów lub Basarabów.

Matka Adeli wróciła z dzieckiem do Skierbierzowa. Należała do AK. Ratowała ludziom życie. Niestety do dziś nie ma uprawnień kombatanckich. Również Adela nie otrzymała żadnych odszkodowań za utratę zdrowia. Ta sprawa jest ostatnio rozpatrywana w sejmie i autorka ma nadzieję, że wreszcie po 52 latach otrzymają uprawnienia kombatanckie.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Huszczka Mała, poczta Kalinówka
Opis fizyczny: 
rps., 5 s. luź.; ; 30 cm
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
1995
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
AW II/2197
Słowo kluczowe 1: 
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia