publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Michońskiej z Wołynia

Dokument stanowi opis wydarzeń na Wołyniu z 1943 r. Autorka mieszkała wtedy z rodzicami w Swojczowie k. Włodzimierza. Miała dziesięć lat, kiedy Ukraińcy zabili połowę jej rodziny. Najpierw zabijali księży, wójtów i komendantów policji, później – bogatych gospodarzy (do tego grona należał ojciec autorki). Pisząca i jej bliscy przez pół roku ukrywali się w polu. Jak wspomina kobieta, jej kuzynka – żona Ukraińca – co wieczór obserwowała wyjazdy swojego męża z domu. Pewnego razu zobaczyła, że wrócił do rodzinnej miejscowości z zakrwawioną siekierą. W końcu otrzymał rozkaz zamordowania swojej żony i dziecka. Kuzynce autorki udało się ukryć, ale oglądała, jak na jej oczach zabił ich dziecko leżące w kołysce. Z kolei jedna z sióstr ciotecznych autorki widziała, jak napadający kazali jej mężowi wykopać dół dla własnych dzieci, a następnie pogrzebać je tam żywcem. Później mężczyznę wyrzucono do studni. Autorce i jej ojcu udało się uciec do Włodzimierza, ponieważ zostali w porę ostrzeżeni przez niebezpieczeństwem przez okolicznego Ukraińca. Ostatecznie ze Swojczowa uciekło sześćdziesiąt osób. Dokument zawiera drastyczne opisy dokonywanych zabójstw i tortur (ucinanie rąk i nóg, wyłupywanie oczu, rozbijanie dzieciom głów i przygważdżanie ich do ścian), łącznie ze wspomnieniem wystrzelania karabinem maszynowym wszystkich uczestników mszy w sieleckim kościele. Autorka kończy swoją relację informacją o tym, że jej ojciec – idąc na wygnanie – zostawił za sobą cały dobytek. Do dziś jej rodzina nie otrzymała żadnego odszkodowania za doznane krzywdy, a opisywanie tych wydarzeń wzbudza w niej lęk („jeszcze żyją ci, co należeli do band UPA”).

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
s.1.
Opis fizyczny: 
rps., 5 s. luź. ; 21 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
dostępne dla czytelników
Data powstania: 
2000
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
AWII/1876
Tytuł kolekcji: 
Archiwum Wschodnie
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję bazy „Archiwum kobiet”.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
wydarzenia na Wołyniu, śmierć, rodzina
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
1943
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia