Relacja Romy Elster

Test składa się z dwóch części, obejmuje lata 1939-1945, powstał w okresie od 1960 o 1961 w Thonon-les-Bains, we Francji.

Część I

Tekst rozpoczyna się od informacji o getcie warszawskim. Wcześniejsze miesiące pojawiają się przede wszystkim w retrospekcjach. Autorka opisuje powrót męża, który znalazł się na terenach zajętych przez wojska radzieckie. Mąż wrócił o Warszawy z poważnymi odmrożeniami w roku 1940. Razem z córką, Marysią, wielokrotnie zmieniali miejsca zamieszkania na terenie getta. Dzięki znajomościom z oficerem żydowskiej policji, udało im się zbiec w trakcie wielkiej akcji wysiedleńczej. Ukrywali się na terenie getta, później opuścili jego mury.

Autorka poświęciła dużo miejsca informacjom o życiu codziennym w getcie – epidemiach, głodzie, śmierci, strachu, chorobie dziecka, przeprowadzkach, wysiedleniach.

„Na stronie aryjskiej” małżeństwo wielokrotnie zmieniało miejsce zamieszkania, zdobyło także dokumenty potwierdzające fałszywą tożsamość. Zawierali znajomości z Polakami zaangażowanymi w ukrywanie Żydów, w trakcie przeprowadzek poznali także kilka osób, które wydawały ukrywających się. Udało im się uniknąć wykrycia, ale większość czasu spędzili w innym miejscu, niż córka. Dodatkowo w czasie jednej z prób wydania, Autorka straciła nogę. Oficjalnie wyjaśniła, że wypadek był próbą samobójczą (informacje o wypadku znalazły się w lokalnej prasie).

Razem doczekali na terenie Warszawy wybuchu powstania warszawskiego, Autorka opisuje docierające do niej informacje na jego temat, porównuje je do powstania w getcie.

Po upadku powstania przedostają się do Brwinowa. Autorka obszernie opisała okres pobytu w mieście, panującą w nim atmosferę i wejście Rosjan.

Część II

Sceny, przedstawiające realia życia w getcie warszawskim. Autorka skupiła się przede wszystkim na takich kwestiach, jak strzelanie do przemycających żywność dzieci, edukacja w getcie, wyprzedaż majątku, przekazywanie wartościowych przedmiotów Polakom „pod opiekę” czy przeprowadzki.