publikacje

Wróć do listy

Listy Anny Sławińskiej-Grabowskiej do Haliny Martin, 1997–2005

Kolekcja listów do Haliny Martin, które dotyczą głównie majątku Pawłowice, który należał do ojczyma Martinowej, Wiktora Przedpełskiego, a którym Martinowa w czasie wojny zarządzała. 

Autorka poznała adresatkę w czasie okupacji właśnie w Pawłowicach, gdzie przyjeżdżała z rodzicami i siostrą na wakacje. Pierwszy raz znalazła się tam, jako 8-letnie dziecko. 7.09.1939 r. jej ojciec wywiózł całą rodzinę z bombardowanej Warszawy. Spędzili tam wtedy kilka pierwszych miesięcy okupacji. Potem spędzali w Pawłowicach kolejne wakacje, które były radosną odskocznią od szarej rzeczywistości codziennego życia w okupowanej Warszawie. Pobyty w Pawłowicach zapadły małej Ani głęboko w pamięć.

Pierwszy list pochodzi z marca 1997 r. Grabowska pisze po latach, żeby powspominać dawne, szczęśliwe dla niej czasy. Pisze też o sobie i swojej rodzinie. Ma już 65 lat, mieszka z mężem w Warszawie. Ona pracuje naukowo, jest profesorem w Instytucie Chemii Fizycznej. Mąż Anny, Zbigniew Grabowski, jest wybitnym naukowcem, specjalistą w dziedzinie chemii fizycznej (spektroskopia molekularna). Oboje są już na emeryturze, ale nadal zaangażowani w sprawy naukowe. Ich dzieci mają już swoje rodziny. Syn, Janek (34 lata), mieszka w Kanadzie, gdzie jest profesorem historii na uniwersytecie w Ottawie. Ma jednego syna, Dawida (6 lat). Córka, Urszula (42 lata), skończyła malarstwo na ASP, mieszka sama z dziećmi (Szymonem, 15 l. i Heleną, 11l.) na wsi za Mińskiem Mazowieckim. Siostra Anny, Zofia, która również przyjeżdżała do Pawłowic, jest znaną tłumaczką, przez wiele lat była redaktorką w wydawnictwie Iskry (obecnie na emeryturze). Ma jednego syna z pierwszego małżeństwa, wyszła ponownie za mąż. Jej syn, Jacek Sas Uhrynowski, był przez kilka lat aktorem, potem pracował jako menedżer w różnych firmach. Obecnie ma swoją. Ma dwójkę dzieci, Michała i Kasię.

Autorka pisze o wizycie w Pawłowicach, którą niedawno odbyła z siostrą. Obraz był opłakany, budynki zdewastowane, opuszczone. Przykro było patrzeć na te miejsca, które jej kojarzą się ze szczęśliwymi chwilami z dzieciństwa. Wspomina niektóre osoby tam spotykane, głównie wojennych rezydentów, ale też gości, którzy odwiedzali majątek od czasu do czasu (m.in. Bolek i Olek Góreccy, Olo Muszyński, Kitusia, Włodek Dahlig). Nikogo z nich nie spotyka obecnie, poza Zosią Laskówną. Czasem widuje w telewizji Andrzeja Wernera, „Flopita”, który jest znanym krytykiem literackim i filmowym. W Pawłowicach bywali artyści i literaci, znajdowali tam schronienie i pomoc głodujący poeci (Martinowa niejednokrotnie wyprawiała odwiedzających z zapasami żywności, np. Leopolda Staffa). Z Pawłowic pamięta też wieczory literackie, które były dla niej niezwykłym przeżyciem, np. wieczór poezji Janiny Wagnerowej, wieczór autorski K.W. Zawadzińskiego, krytyka literackiego [więcej na temat tych wieczorów można przeczytać w tekście M. Lurczyńskiego, pt. „Wieczorynki pawłowickie czyli Ateny pod Warszawą”, który znajduje się tej samej teczce]. W Pawłowicach bywali także: pisarz Tadeusz Hollender, rzeźbiarz-góral Karol Pawełek. 

Z listów dowiadujemy się, że ojciec Anny opuścił rodzinę po wojnie i nie utrzymywał z nimi żadnych kontaktów. Był nim Tadeusz Sławiński, jeden z twórców tzw. Biura Politycznego w państwie podziemnym, ps. „Jan Bezłaski”. Jej syn podczas studiów pisał na ten temat pracę semestralną. W kolejnych listach autorka pisze więcej o swoich dzieciach i wnukach, a także o swojej i męża pracy naukowej. Wiemy, że lato spędzają w swoim domku w Dłużku na Mazurach (koło Jedwabna). Czasem pojawiają się wzmianki o aktualnej sytuacji politycznej w Polsce.

W jednym z listów przesyła Martinowej swoje wspomnienia z Pawłowic, które spisała z myślą o dzieciach i znajomych.

Współautorzy: 
Miejsce powstania: 
Warszawa, Dłużek, Ottawa (Kanada)
Opis fizyczny: 
rps., 16 s. luź., 30 cm i mniej
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
Od 1997 do 2005
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
2439/6
Tytuł kolekcji: 
Archiwum Haliny Martin
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
list
Tytuł ujednolicony korespondencji: