publikacje

Wróć do listy

Liga Kobiet Pogotowia Wojennego

Tekst Leokadii Śliwińskiej stanowi zwięzły zapis dziejów Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego  w latach 1914-18. Początkowo na ziemiach zaboru rosyjskiego działało zaledwie 6 kół: w Warszawie, Ząbkowicach, Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Kielcach i Końskich. Po ustąpieniu wojsk rosyjskich koła Ligi zawiązują się wszędzie. Na lata 1915-18 przypada okres największego rozwoju Ligi Kobiet PW na terenie b. Kongresówki. Prace LKPW skupiają się w pierwszym rzędzie wokół potrzeb Legionistów, jak: organizowanie gospód, schronisk, szwalni, pralni, wysyłanie na front paczek  z bielizną, ciepłą odzieżą, obuwiem, żywnością, artykułami piśmiennymi, książkami, pielęgnowanie rannych w szpitalach, podtrzymywanie kontaktu z rodzinami Legionistów, itp. Oprócz tego kobiety z LKPW prowadziły też działalność polityczną, uświadamiającą i agitacyjną, budząc w narodzie wolę walki o niepodległość ojczyzny:  organizowały pogadanki, odczyty, manifestacje, wydawały odezwy, ulotki, broszury, prowadziły sklepy z bibułą. Wspólnie z Ligą Kobiet Galicji i Śląska wydawały pismo „Na posterunku” pod redakcją J. Marcinowskiej i Z. Daszyńskiej-Golińskiej.

Autorka wspomina o rozłamie w łonie Ligi Kobiet PW, jaki miał miejsce w końcu 1915 r., na skutek ścierania się dwóch ugrupowań politycznych: proaustriackiego, związanego z Naczelnym Komitetem Narodowym oraz piłsudczyków, skupionych wokół Centralnego Komitetu Narodowego (PPS, NPR, SL, Związek Patriotów, Związek Radykałów Narodowych), dążących do stworzenia już w czasie wojny Polskiego Rządu Narodowego, który da oparcie Polskiej Armii. W gronie członkiń LKPW spotkały się obydwa te poglądy, co doprowadziło do rozłamu w największym Kole Warszawskim i zachodziła obawa o dalsze podziały w całej organizacji. Jednak zjazd delegatek wszystkich kół, który odbył się w Piotrkowie w sierpniu 1916 r., doprowadził do odłączenia się tylko dwóch spośród 173 kół, które prawie jednomyślnie poparły sprzymierzenie się z CKN, przy zachowaniu całkowitej niezależności organizacyjnej.

Kolejny zjazd w czerwcu 1917 r. wypowiedział się za bezwzględną walką z okupantem o faktyczną władzę na ziemiach polskich i koniecznością współdziałania z POW. Zalecał także energiczną działalność niepodległościową wśród kobiet wiejskich. Powstały liczne koła w okręgach: Kieleckim, Olkuskim, Lubelskim, Łukowskim. W tym ostatnim Koła Ludowe przetrwały najdłużej. Natomiast w okręgach Olkuskim i Kieleckim wroga działalność kleru spowodowała znaczną dezintegrację środowiska. Zjazd czerwcowy 1917 r. był szczytowym momentem w rozwoju LKPW. Miesiąc później Piłsudski został uwięziony w Magdeburgu, a Legiony internowane. Liga ostro protestowała, co ściągnęło na nią represje okupantów i spowodowało konieczność zakonspirowania jej działalności. Jej szeregi w 1918 r. stopniały o 50%. Pozostałe działaczki zajmują się głównie losem uwięzionych i ukrywających się Legionistów i POW-ków. Ich praca skierowana jest także na nowe pola: opieki nad dzieckiem, oświaty, agitacji za równouprawnieniem kobiet. Jej ważnym zadaniem staje się podniesienie etyki życia publicznego. W latach 1914-1917 przewodniczącą LKPW była Jadwiga Marcinowska, zaś po niej kierownictwo przejęła Zofia Moraczewska, która doprowadziła do zjednoczenia LKPW i Ligi Kobiet Galicji i Śląska. Autorka wymienia tu również członkinie Zarządu Naczelnego oraz przewodniczących okręgów prowincjonalnych.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
s.l.
Opis fizyczny: 
mps., 11 k. luź.; ; 30 cm
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
2026
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
57/II/179
Tytuł kolekcji: 
Liga Kobiet Polskich
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
inne