Motywacją do spisania „życiorysu” była chęć nakreślenia stosunków i obyczajów w Cichem, wsi w pobliżu Zakopanego i Nowego Targu.

Początek – ostatnie dni sierpnia 1939. Jest to dziennik z nieregularnymi zapiskami, prowadzony aż do sierpnia 1955. Przerwy były spowodowane m.in. pobytem autorki w szpitalu (lato 1940). W ostatnich dniach sierpnia Zakopane się wyludnia: wyjeżdżają letnicy, za chwilę („gdy zrobi się gorąco”, k. 4v) wyjedzie klub inteligentów zakopiańskich, których nie darzy szacunkiem autorka; jej syn zamierza wstąpić do armii. Zostaną na miejscu starzy ludzie, tacy jak ona – przeczuwa.

Praca ma charakter naukowo-wspomnieniowy. Pierwsze dwa rozdziały, w całości historyczne, przedstawiają rys dziejów szkolnictwa w Galicji i na Podhalu w XVIII–XX wieku. Powraca w monografii refleksja na temat złej sytuacji zawodowej nauczycieli kiedyś i dobrej – dzięki Polsce Ludowej – w okresie, kiedy wspomnienia powstawały.

Relacja reportażowa z odwiedzin u Olgi Małkowskiej 24 maja 1970 roku, w jej domu w Zakopanem, Małe Żywczańskie 17a, i kolejnych spotkań. O Małkowskiej: „Starsza pani, w świetnej formie fizyznej i umysłowej, kulturalna, sympatyczna, choć surowa. Twarz, choć już pobrużdżona, żywo przypomina tę z fotografii z młodych lat w wielkim harcerskim kapeluszu” (k. 7).

„Zakopane 1914–15” („Mój domek, wrzesień 1967” – moment pisania). Fragment wspomnień dotyczący pobytu Andrzeja i Olgi Małkowskich w Zakopanem na początku pierwszej wojny światowej. Wybuch wojny zastał Małkowskich w obozie na Hurkotnem. Po otrzymaniu wiadomości o rozpoczęciu działań wojennych oboje wrócili do Zakopanego, gdzie ściągnęły tłumy uciekinierów, chcących wydostać się przez Tatry z Galicji.

Wspomnienie powstało już po śmierci pisarza, ale autorka przywołuje spotkanie autorskie z Gustawem Daniłowskim w Morskim Oku przed laty, w roku 1909 (właściwie spotkanie z literatami, ale ostatecznie na miejsce nie dotarli i nie czytali swoich utworów Żeromski i Tetmajer). Szczegóły spotkania, wspomnienie literackie, z wyraźnie poprowadzoną fabułą i nawiązaniem do Joanny Podborskiej z „Ludzi bezdomnych” Żeromskiego, która marzyła o spotkaniu z poetą.

Główną treścią tego nieregularnego dziennika są miłosne relacje Chmielakówny i jej w istocie trudno znoszone staropanieństwo. Matka naciskała na zamążpójście, wyklinała ją w kłótniach, że jest samotna. Chmielakówny żywiła przekonanie, że ona jako kobieta może spełnić się tylko przez związek z mężczyzną i macierzyństwo, tylko w ten sposób doświadczy prawdziwego życia. O to się modliła, tego pragnęła najbardziej.

Jest to zbiór kartek i listów do Żanny Kormanowej pisanych głównie z wyjazdów wypoczynkowych w góry (najczęściej w Tatry). Autorka przedstawiła swoje wrażenia z pobytu, pisała o wycieczkach górskich. Chodzenie po górach to była dla niej wielka pasja i przyjemność. W korespondencji znalazły się krótkie opisy miejscowości, w których przebywała, i co zwiedziła. Niektóre wyjazdy związane były z kuracją w sanatorium (Ciechocinek, Zakopane, Szczawno). Pojawiły się też wzmianki dotyczące jej pracy zawodowej (była nauczycielką) i naukowej (kilkakrotnie wspominała o pisaniu pracy).

Teofila Wichowa korespondowała z Żanną Kormanową. Dnia 28 grudnia 1959 r. przesłała życzenia noworoczne z Zakopanego podpisane: Tetka, Wład i Piotr Wichowie. Dnia 29 marca 1981 r. pozdrowienia od całej rodziny wysłała z Kazimierza Dolnego. Opisała, że są bardzo zadowoleni z pobytu, mają spokój, piękną pogodę, pokój z widokiem na rynek. Prawdziwa oaza, choć są zaniepokojeni [w związku z sytuacją w kraju]. Dnia 17 czerwca 1981 r. autorka napisała list z Warszawy do Kormanowej przebywającej w Nieborowie, z nadzieją, że korespondencja ta zdąży dojść przed jej wyjazdem.

Walentyna Najdus w kolekcji listów do Żanny Kormanowej opisywała swoje sprawy służbowe, naukowe, podejmowała również wątki prywatne. Najwcześniejsze listy z lat 1951–1952 dotyczyły pisanej przez Najdus pracy [prawdopodobnie chodzi tu o pracę doktorską pt. „Lenin w Polsce”]. Autorka informowała Żannę Kormanową o poszczególnych etapach pisania. Materiały zbierała głównie w krakowskich archiwach i Bibliotece Jagiellońskiej, ale również w Zakopanem. Dziękowała Kormanowej za przychylną opinię o jej pracy, omawiała z nią niektóre kwestie.