dzienniki

Wróć do listy

Rapacka, Jadwiga [dziennik]

Jadwiga Rapacka była eseistką i krytyczką literacką; córką malarza Józefa Rapackiego i Gabrieli z Popowskich. Zawodowo pracowała jako urzędniczka, m.in. w Konsulacie Generalnym RP w Opolu (1921–1922) i w Banku Rotszyldów w Paryżu (1955–1969). Około 1930 r. wyjechała z Polski. Zamieszkała w Monako, gdzie przyjechała na zaproszenie księcia Ludwika II Grimaldiego, z którym utrzymywała bliskie stosunki. Po II wojnie światowej przeniosła się do Paryża.

Dzienniki Jadwigi Rapackiej obejmują 31 zeszytów, zgromadzonych w 10 teczkach. Zapiski dotyczą prywatnego życia autorki, refleksji osobistych, wspomnień o rodzinie (m.in. o ojcu Józefie Rapackim, matce i innych krewnych). Znajdują się w nich także notatki na temat literatury, malarstwa, teatru, filozofii. Pierwsze zeszyty pochodzą z lat wojennych i okresu tuż po zakończeniu II wojny światowej. Diarystka, mieszkająca wówczas w Monte Carlo, opisuje swoje życie na emigracji, bieżącą sytuację w księstwie Monako, wreszcie wyzwolenie kraju przez aliantów, które następuje 3 września 1944 r. Podczas pobytu w Monte Carlo Rapacka pozostaje na utrzymaniu księcia Monako, który zaprosił ją do swojego kraju kilkanaście lat wcześniej. Autorka opisuje tę znajomość jako wygasłe uczucie, nie mamy jednak bliższych informacji na temat historii tej relacji. W pierwszych dziennikach bardzo ważną rolę odgrywają wspomnienia o dawnym życiu uczuciowym i związkach z mężczyznami, z których żaden nie zakończył się małżeństwem. Relacje te były dość burzliwe, a jedna z nich przysporzyła autorce wiele cierpienia, spowodowanego zajściem w ciążę, poronieniem oraz koniecznością ukrywania całej sprawy przed rodziną. W wieku około 49–50 lat autorka marzy jeszcze o spełnionej miłości, potem jednak godzi się na samotność, stwierdzając, że dzięki temu zachowuje niezależność, która jest dla niej bardzo istotna. Po wojnie otrzymuje posadę jako urzędniczka w siedzibie Polskiego Czerwonego Krzyża w Lyonie, a potem jako stenotypistka w Paryżu. Od 1948 r. mieszka w stolicy Francji i pozostaje tam już do końca życia. W 1955 r. rozpoczyna pracę w Banku Rotszyldów przy obsłudze teleksu. Jest aktywna zawodowo do 1969 r. Po przejściu na emeryturę poświęca się całkowicie realizacji swojego życiowego marzenia, jakim jest pisarstwo. Próbuje, bez skutku, wydać opracowywaną od wielu lat powieść. Publikuje kilka nowelek, a w 1973 r. zaczyna pisać felietony do czasopisma „Środa Literacka” (recenzje książek, artykuły dotyczące znanych twórców). Autorka mieszka zwykle w hotelach lub kwaterach prywatnych. W 1964 r. otrzymuje mieszkanie należące do fundacji związanej z Bankiem Rotszyldów. Rapacka utrzymuje bliższe kontakty z kilkorgiem znajomych, głównie polskiego pochodzenia (m.in. Inka [Irena] Vibert, Komierowscy, Henri i Ada Ponsot). Ze swoją rodziną, pozostałą w Polsce, komunikuje się przede wszystkim listownie. Po wojnie rozważa powrót do ojczyzny, jednak ze względu na obawę przed problemami finansowymi i życiem w trudnych realiach PRL porzuca ten pomysł. Bardzo ważną rolę w jej życiu odgrywają religia i filozofia. Wiara chrześcijańska przeplata się u niej często z filozofią jogi, co jest widoczne zwłaszcza w końcowym etapie życia. Wierzy również w astrologię, przywiązując dużą wagę do horoskopów. Jest przekonana, że ludzkim losem rządzi ruch planet. Z tą wiarą wiąże się koncepcja podziału jej życia na kolejno następujące po sobie okresy pozytywne (dynamiczne) i negatywne (statyczne). Sama określa się jako fatalistka i wierzy, że czasem lepiej jest pozostawić ważne sprawy losowi, prosząc ewentualnie Boga o ich pomyślne rozwiązanie. Podejście to często powstrzymuje ją od interwencji na różnych etapach swojego życia, ale też pozwala na pogodzenie się z przeciwnościami losu i wytłumaczenie sobie trudności, które ją spotykają.

Autorka/autor: 
Sygnatura: 
1514/I–1514/X
Chronologia: 
Od 1943 do 1974
Główne tematy: 
II wojna światowa, emigracja, relacje z rodziną, związki miłosne, samotność, praca zawodowa, pisarstwo, religia, filozofia, spotkania ze znajomymi, astrologia, diarystyka kobieca