Polska powieściopisarka, autorka dramatów i esejów, tłumaczka literatury duńskiej, angielskiej i rosyjskiej. Urodziła się 6 października 1889 roku w Russowie koło Kalisza w zubożałej rodzinie szlacheckiej Józefa Szumskiego i Ludomiry z Gałczyńskich. Uczyła się na pensji Heleny Semadeniowej w Kaliszu, a następnie w rosyjskim gimnazjum żeńskim, które opuściła po wzięciu udziału w strajku szkolnym. Edukację kontynuowała na pensji Pauliny Hewelke w Warszawie. W latach 1907-1914 studiowała nauki przyrodnicze, ekonomię i socjologię na uniwersytecie w Lozannie i w Brukseli, w 1913 roku przebywała na stypendium towarzystwa Kooperatystów w Londynie. W czasie studiów związała się z polskim młodzieżowym ruchem niepodległościowym, stała się też zwolenniczką idei spółdzielczości. W 1910 roku podjęła pracę nauczycielki geografii w Kaliszu (z miastem tym była związana emocjonalnie i sportretowała je w swoim największym dziele), uprawiając jednocześnie publicystykę w Głosie Kaliskim i Zaraniu, w latach 1918-1924 pracowała w Warszawie w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych. Z posady w ministerstwie zrezygnowała, by poświęcić się twórczości literackiej. Międzywojenną twórczość Dąbrowskiej otwierają opowiadania o tematyce społecznej Dzieci ojczyzny (1918), Gałąź czereśni (1922), uwagę krytyki zwrócił cykl opowiadań osnutych na własnych wspomnieniach Uśmiech dzieciństwa (1923), wielkim sukcesem stał się cykl Ludzie stamtąd (1926). W latach 1932-1934 ukazywały się kolejne tomy największego dzieła pisarki, tetralogii powieściowej Noce i dnie (za którą była nominowana do nagrody Nobla w dziedzinie literatury). W czasie wojny Maria Dąbrowska przebywała w Warszawie, biorąc udział w podziemnym życiu kulturalnym i oświatowym, a także uczestnicząc w powstaniu warszawskim. Po upadku powstania musiała opuścić miasto, jednak już na początku 1945 roku powróciła do Warszawy. W powojennej Polsce Dąbrowska była znaczącą i szanowaną postacią życia literackiego, przyjaźniła się m.in. z K. Iłłakowiczówną, M. Jastrunem, J. Andrzejewskim, M. Wańkowiczem i innymi. Pisarka miała zdystansowany i krytyczny stosunek do nowych władz, choć początkowo jej postawa była kompromisowa, po 1956 roku zdecydowanie sprzeciwiała się antyinteligenckiej polityce komunistów, dając temu wyraz jako jedna z sygnatariuszy Listu 34 (list protestacyjny polskich intelektualistów przeciwko cenzurze skierowany w 1964 roku do premiera J. Cyrankiewicza). Utrzymywała kontakty z pisarzami emigracyjnymi: W. Gombrowiczem, C. Miłoszem i paryską Kulturą.
Maria Dąbrowska była za swoją twórczość literacką wielokrotnie nagradzana, m.in. Złotym Wawrzynem Akademickim, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i innymi. Dorobek literacki pisarki dopełniają liczne zbiory opowiadań, publicystyka, eseje literackie, mniej popularne dramaty, jak również znakomite przekłady opowiadań A. Czechowa, czy barokowego Dziennika Samuela Pepysa. Niezwykłą wartość mają także opublikowane pośmiertnie Dzienniki pisane przez Dąbrowską od 1914 roku, jak i jej bogata, choć rozproszona korespondencja. Maria Dąbrowska była także obdarzona talentem plastycznym, zachowały sie namalowane przez nią akwarele.
W życiu prywatnym była w związku małżeńskim z działaczem socjalistycznym Marianem Dąbrowskim, małżeństwo oparte na luźnych zasadach nie przeszkodziło jej w nawiązaniu romansu z grafikiem Henrykiem Szczyglińskim. Po śmierci męża pisarka związała się z bibliotekarzem i działaczem społecznym Stanisławem Stempowskim, a po jego śmierci w 1952 roku, zamieszkała z poznaną w czasie wojny pisarką Anną Kowalską, której powierzyła w testamencie opiekę nad spuścizną literacką. Maria Dąbrowska zmarła 19 maja 1965 roku w Warszawie i została pochowana w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim.
