publikacje

Wróć do listy

Relacja Feli Kurztag

Fela Kurztag w 1943 r. została deportowana z getta w Sosnowcu do obozu pracy w Ludwigsdorfie (Ludwikowice Kłodzkie). Opisała warunki życia w obozie: głód, choroby i kary za najmniejsze przewinienia. Pracował w fabryce amunicji. Doczekała wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Stern

Estera Stern pominęła wcześniejszy okres okupacji i swój pobyt w sosnowieckim getcie, koncentrując się na wydarzeniach z 1943 r. W lutym została przewieziona z getta w Sosnowcu do obozu pracy Parschnitz k. Trutnova (ob. Czechy). Pracowała w fabryce włókienniczej w Trutnovie. W kilku zdaniach opisała warunki życia w obozie (choroby, głód).

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Anthony’ego Motta, 15.07.1978

Korespondencja Haliny Martin z pracownikiem wydawnictwa Penguin Books Ltd. z siedzibą w Londynie. Halina była bardzo zaskoczona, gdy dowiedziała się, że wydawnictwo było zainteresowane jej opowiadaniami poświęconymi polskiemu ruchowi oporu w czasie II wojny światowej. Stwierdziła, że w pewnym sensie była świadkiem historii. Przygody i niezwykłe zbiegi okoliczności towarzyszyły całemu jej życiu. Takim niespodziewanym zdarzeniem było np. to, że Lee Pascal powiedział Motcie o istnieniu Haliny Martin.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do NN, 26.11.1975

List do niewymienionego z nazwiska profesora z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku w sprawie poszukiwań naukowych Zyty Zarzyckiej z Muzeum Czynu Powstańczego w Leśnicy Opolskiej. Otrzymała od niego jej adres, pozwoliła sobie bezpośrednio do niej napisać. List do Zarzyckiej załączyła w tej korespondencji. Wyjaśniła profesorowi, dlaczego poleciła Zarzyckiej najpierw zapoznać się z literaturą przedmiotu dostępną w Polsce.

publikacje

Wróć do listy

List Haliny Martin do Zyty Zarzyckiej, 3.03.1976

List do Zyty Zarzyckiej z Muzeum Czynu Powstańczego w Leśnicy Opolskiej. Martinowa otrzymała z Instytutu Marszałka Piłsudskiego w Nowym Jorku jej życiorys oraz list o jej zainteresowaniach Grupą Wawelberga w III powstaniu śląskim. Rzeczywiście w Instytucie jest sporo dokumentów na ten temat, również w Londynie. Radzi jej jednak zacząć poszukiwania w Polsce – tam również jest sporo materiałów z tego zakresu. Podaje listę literatury, z którą należałoby się zapoznać w pierwszej kolejności.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Karola Ripy, 9.07.1973

List do doktora Karola Ripy, przewodniczącego Polish-Hungarian World Federation & Affiliates. Kontakt do Martinowej otrzymał od pułkownika Kazimierza Iranek-Osmeckiego. Halina pisała w sprawie mieszkającego w Nowym Jorku Węgra [prawdopodobnie mowa tutaj o Allanie, lokatorze matki autorki]. Przybył on do Ameryki po 1969 r., ukończył studia wyższe i przez kilka lat pracował w wyuczonym zawodzie. Został zwolniony z powodów oszczędnościowych, po utracie pracy nie potrafił znaleźć odpowiedniego zajęcia.

publikacje

Wróć do listy

Nie doczekał

Autorka opisuje pewne zdarzenie związane z odbudową Warszawy. Przechodząc obok którejś z budów, pośród gapiów Penciakowa zauważa staruszkę, która od dłuższego czasu przygląda się pracy koparki odgruzowującej teren. Starszą kobietę zachwyca widok pracujących maszyn i ludzi. Kobiety nawiązują rozmowę.

publikacje

Wróć do listy

Duży i mały Religa

Tekst opowiada o biciu rekordu normy na budowie przez ekipę Religi (Religa, Banasik, Wit). Kierujący brygadą jest instruktorem nowego systemu murarskiego. Autorka znalazła się wśród osób obserwujących to wydarzenie i kibicujących murarzom. Po jakimś czasie pisząca spotyka na ulicach Mokotowa grupkę chłopców w wieku około jedenastu lat, bawiących się w bicie rekordu. Naśladowali oni Religę i jego współpracowników. Chcieli nauczyć się stawiać cegły i później poprosić o przyjęcie ich na „prawdziwą” budowę.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Trajster

Estera Trajster opisuje wywiezienie z będzińskiego getta do obozu pracy przymusowej w Gabersdorfie (ob. Libeč, Czechy) w maju 1942 r. Wspomina, że więźniarki ciężko pracowały fizycznie i ograniczano im racje żywnościowe. Strażnicy bili i znęcali się nad uwięzionymi. Autorka w obozie doczekała wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia J. Liberman z wydarzeń 1905 r. w Rosji

Tekst jest zwięzły, ma charakter sprawozdawczy, wydarzenia są zaledwie naszkicowane. Autorka pisze o tym, że w 1904 r. przyjechała do Saratowa i na polecenie komitetu bolszewików podjęła pracę w pracowni kapeluszy. Pokrótce opisuje strajk generalny w Saratowie. W 1905 r. przeniosła się do Caricyna (obecnie Wołgograd), gdzie podjęła pracę w nowym zakładzie. Zdawkowo opisuje kolejny strajk generalny, który miał miejsce w Caricynie w 1905 r.

Strony