publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Cecylii Łuciów z zesłania na Sybir

Wspomnienia Cecylii Łuciów z lat wojny, kiedy jako dziewczynka została wywieziona z rodziną na Syberię. Zachowując perspektywę dziecka, autorka opisała swoje i rodziny życie przed wojną, w jej trakcie i na zesłaniu. Miała troje starczego rodzeństwa. Matka prowadziła gospodarstwo rolne, ojciec był kierownikiem w spółdzielni mleczarskiej. Wojna rozłączyła rodzinę – ojciec został zmobilizowany, matkę autorki aresztowano i wywieziono wraz z dziećmi.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Ireny Magier

Wspomnienia obejmują życie Ireny Magier do 1945 r., kiedy w ramach akcji przesiedleńczej opuściła rodzinne miasto Stryj (obecnie Ukraina). Autorka opisała sielankowe dzieciństwo i młodość, m.in. lata szkolne i swoje koleżanki – Żydówki, Ukrainki, które wg niej żyły ze sobą „w idealnej zgodzie”. W prywatnym gimnazjum wszystkie Żydówki, Ukrainki i Polki musiały jednakowo odmawiać katolicką modlitwę, a lekcje religii były obowiązkowe bez względu na wyznanie. Autorka ukazała także lata wojny i tragiczne losy swojej rodziny: aresztowania, wywózkę na Syberię i śmierć bliskich (m.in.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Reginy Sikorskiej z zesłania

Wspomnienia Reginy Sikorskiej obejmują lata spędzone w kołchozie na Syberii oraz pierwsze dni po powrocie do Polski. Autorka – deportowana jako mała dziewczynka – opisała swoje przeżycia z punktu widzenia dziecka, które szybko zaczyna traktować straszną rzeczywistość jako oczywistość, nie porównuje jej z inną, tylko adaptuje się do warunków. Sikorska opisała także szok kulturowy, którego doznała po przyjeździe (po ośmiu latach spędzonych na Syberii) do Wrocławia.

publikacje

Wróć do listy

Opis historii mego życia w okresie osadnictwa polskiego po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych

Bernadeta Swirska wspomina niełatwe dzieciństwo, które przypadło na lata II wojny światowej. Autorka opisuje m.in. życie rodziny w czasie wojny i rodzinną wieś, najwięcej zaś miejsca poświęca losom swoich bliskich po 1943 r. W pracy znalazły się m.in.: fragmenty dotyczące sytuacji wiejskiej ludności polskiej w tym czasie (np. wzmianka na temat rzezi wołyńskiej), zapowiedź wyjazdów w 1945 r., przygotowania do opuszczenia Łoszniowa i wreszcie opis samego wyjazdu.

publikacje

Wróć do listy

Nasz drogi Lwów

Autorka podzieliła swoje wspomnienia na dwie części: krótszą, dotycząca życia we Lwowie do 1951 r. i dłuższą, zasadniczą – obejmującą zesłanie na Syberii w latach 1951–1955. Tyszko wspomina szczęśliwe dzieciństwo we Lwowie, rodzinny dom na Łyczakowie, wojnę i życie we Lwowie po wojnie – wspólnie z rodzicami i starszą siostrą. Drugi rozdział wspomnień rozpoczyna się od dokładnego opisu dnia, w którym rodzina autorki została aresztowana i wywieziona na Wschód – zaskoczenia, emocji, pakowania i pożegnań z ukraińskimi sąsiadami.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Jadwigi Urbanowicz

Pochodząca z terenów dzisiejszej Białorusi Jadwiga Urbanowicz jako trzynastolatka razem z rodziną została wywieziona w 1940 r. na Syberię, gdzie przebywała m.in. w posiołku Krywoje (okolice Archangielska), a następnie w sowchozie Tałowka (obw. saratowski). Udziałem autorki była przymusowa ciężka praca fizyczna przy wyrębie tajgi i życie w bardzo trudnych warunkach. W marcu 1946 r. rodzina wróciła do Polski, na Dolny Śląsk. W 1965 r. zamieszkała z mężem Franciszkiem Urbanowiczem w Górze Śląskiej. Do 1986 r. pracowała w gospodarstwie rolnym.

publikacje

Wróć do listy

Utracenie mojego Raju

Wspomnienia Ireny Kacperek ukazują historię przesiedleń na przykładzie losów bohaterki – będącej wówczas dzieckiem – i jej rodziny. Autorka rozpoczyna od opisu rodzinnej wsi o nazwie Raj (obecnie Ukraina), w której przed wojną spokojne i zgodne życie wiedli mieszkańcy wielu narodowości i wyznań – Żydzi, Polacy, Ukraińcy. Kacperek opisała, jak wybuch wojny i kolejne okupacje zmieniły ich losy: zaczęły się prześladowania ludności polskiej, żydowskiej i ukraińskiej, wywózki, aresztowania.

publikacje

Wróć do listy

Dom dziecka – Kraków

Maria Straucher opisuje wydarzenia z okresu okupacji niemieckiej, kiedy była ukrywana u starszej kobiety. Wtedy często dokuczał jej głód i w ogóle nie wychodziła na zewnątrz. Potem została przeniesiona do innej kryjówki, ale niekiedy mogła przebywać na podwórzu: „kręciłam się koło wozów i dostawałam coś do zjedzenia od Niemców, którzy nie wiedzieli, że jestem Żydówką. Ja też nic o tym nie wiedziałam”. Wielokrotnie zmieniała miejsca pobytu (podaje nazwisko mężczyzny, który się nią zajmował). W zamian za schronienie musiała pracować i była źle traktowana.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 1)

W pierwszym zeszycie swojego pamiętnika Antonina Górska opisuje członków rodziny i innych mieszkańców pałacu w Turwi (obecnie Turew, Wielkopolska), m.in. wuja Wacława Gutakowskiego i dziadka Dezyderego Chłapowskiego – „reprezentantów dwóch różnych typów tej samej epoki”. Skupia uwagę także na codziennym życiu w Turwi. Portretuje kobiety, np. szlachciankę Długołecką, która jest dla niej, w okresie dzieciństwa, najważniejszą osobą. Długołęcka była sierotą. Zajmowała się nią babka autorki, Antonina Chłapowska. Autorka znała babkę tylko z opowieści.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętniejsze dnie życia mego

Pamiętnik jest poprzedzony cytatem z A. Elsner (ze wspomnień wynika, że była to nauczycielka w domu Treterów, czyli rodzinnym domu Celiny Dominikowskiej) – „charakterystyką Celinki” jako dziecka. W 1843 r. wraz z siostrą autorka udała się na trzyletnią edukację do Lwowa (na pensję). W swoich wspomnieniach opisuje środowisko lwowskich przyjaciół i rodzin zaprzyjaźnionych z Treterami. Byli to Julian i Marian Koziccy, pani Augustynowicz z córką Stefanią z – jak określa to autorka – „wyzywającemi oczyma” i inni. Ze szkolnych zajęć Celina najbardziej lubiła lekcje rysunku.

Strony