publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 12.08.1971–22.07.1974

Dziennik Zofii Andrzejewskiej w głównej mierze stanowi zapis przemyśleń o świecie i życiu socjalistki przekonanej o słuszności swoich poglądów. Znaleźć można w nim m.in. opinie na temat eutanazji („Przedłużanie życia jest bardzo szlachetnym zadaniem, ale jeszcze szlachetniejszym jest uwalnianie ludzi od cierpień. Co to jest, aby chorzy śmiertelnie ludzie nie mogli umrzeć w spokoju? Bez bólu? To jest po prostu wielka kompromitacja medycyny”, k. 3r); sposobu kształcenia młodzieży („Specjalizacja – konieczna w aktualnym stanie wiedzy – nie może być doprowadzona do absurdu, pozbawiać obowiązku myślenia wiązanego, syntetycznego. Ten przechył na specjalizację zakutych łbów jest największym błędem naszego sposobu kształcenia”, k. 7r); a także samego socjalizmu („Socjalizmu nie można mierzyć miarą takiego czy innego dygnitarza. Ważna jest idea i stopień jej realizacji. Chwilowo jest to najlepsza idea wymyślona przez ludzi. Może kiedyś świat wpadnie na coś jeszcze lepszego. Ale teraz – na dziś, na jutro i na następne lata trzeba realizować socjalizm, żeby w ogóle zaistniała kiedyś możliwość powstania jeszcze lepszej koncepcji życia”, k. 9r).

Pomimo wiary w zasadność idei socjalistycznych autorka pozostaje krytyczna względem zastanej rzeczywistości, zdaje sobie sprawę, że nie wszystko w kraju funkcjonuje jak należy. Krytykuje m.in. bezmyślne wydawanie zarządzeń, które zamiast ułatwiać, utrudniają tylko niepotrzebnie funkcjonowanie fabryk i instytucji: „Przecież większość ludzi chce pracować dobrze. Ale jeśli – jak mówił jeden z kierowników szkół – przychodzą z góry zarządzenia, które trzeba omijać, aby pracować sensownie – to ręce opadają” (k. 19r). Dużo uwagi poświęca Andrzejewska zamachowi na izraelskich zawodników w trakcie olimpiady w Monachium. Zdecydowanie potępia atak, ale krytykuje oburzenie świata zachodniego na działania Palestyńczyków, a także inne konflikty zbrojne czy terrorystyczne: „(…) cóż znaczą zabici w Monachium wobec setek zabijanych codziennie przez Amerykanów w Wietnamie albo ginących w zbrojnych starciach w Irlandii. Świat zgodził się na przemoc, a kiedy ona została wyeksponowana na Olimpiadzie i stała się niejako krwawym rekwizytem na scenie świata – oburza się powszechnie. Oburzają się mordercy, na równych prawach z mordowanymi. To szczyt zakłamania” (k. 51r–52r).

Obszerne fragmenty dziennika poświęcone są sytuacji najstarszego syna autorki, od czasów wojny cierpiącego na paranoję i wymagającego specjalistycznego leczenia. Niestety, ograniczony dostęp do opieki medycznej przez wiele lat odcinał go od leczenia psychiatrycznego: „W sobotę rozmawiałam z Andrzeja lekarką – dr Dydusiak. Twierdzi, że nie może go skierować do Szpitala Psychiatrycznego, gdyż chłopak nie pracuje i musielibyśmy ponosić koszty długiego leczenia. A przecież Andrzej nie pracuje właśnie dlatego, że jest chory. Nie wytrzymuje psychicznie rygoru pracy. Błędne koło” (k. 57r–58r). Wobec takich przeszkód syn Andrzejewskiej chwilowo podjął leczenie w Poradni Zdrowia Psychicznego, prawdopodobnie tej samej, gdzie w tym czasie pracowała Maria Grabowska (konieczne było w jego przypadku przyjmowanie leków przeciwalkoholowych, a Grabowska była wówczas jedyną specjalistką w tej dziedzinie w Poznaniu), aby dopiero po latach trafić do specjalistycznego ośrodka. Ostatnie karty dziennika to głównie zapiski z pobytu w szpitalu zakaźnym, gdzie diarystka przebywała w ostatnich tygodniach 1973 r. z podejrzeniem choroby nowotworowej, oraz z trudnej rekonwalescencji w kolejnych miesiącach.

Autor/Autorka: 
Inny tytuł: 
Dygresja aktualna
Miejsce powstania: 
Poznań
Opis fizyczny: 
119 k. ; 30 cm.
Postać: 
inne
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
Od 1971 do 1974
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
2464
Uwagi: 
Skoroszyt, spięte kartki. Nieliczne poprawki i dopiski długopisem.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Osoba, której dotyczy treść: 
Główne tematy: 
socjalizm, praca, dziennikarstwo, dom, uzależnienie, II wojna światowa, psychiatria w PRL, dostęp do leczenia psychiatrycznego, choroba nowotworowa, leczenie choroby nowotworowej, diarystyka kobieca, pacyfizm, krytyka terroryzmu, terroryzm, krytyka konfliktów zbrojnych
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1914 do 1974
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
dziennik/diariusz/zapiski osobiste