publikacje

Wróć do listy

Nie doczekał

Autorka opisuje pewne zdarzenie związane z odbudową Warszawy. Przechodząc obok którejś z budów, pośród gapiów Penciakowa zauważa staruszkę, która od dłuższego czasu przygląda się pracy koparki odgruzowującej teren. Starszą kobietę zachwyca widok pracujących maszyn i ludzi. Kobiety nawiązują rozmowę.

publikacje

Wróć do listy

Zostali z nami

Autorka opowiada o budowie Cmentarza Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich przy ulicy Żwirki i Wigury w Warszawie. Znalazła się w grupie około 100 osób, które w czynie społecznym pomagały w pracach ziemnych. Było to w marcu 1950 r., robotnicy i ochotnicy starali się, by zdążyć przed 1 maja. Autorka przytacza rozmow, toczące się pomiędzy uczestnikami robót. Wspominają poległych, ich poświęcenie dla walki o wolność. Wymieniają konkretnych chłopców, których los był im znany.

publikacje

Wróć do listy

Duży i mały Religa

Tekst opowiada o biciu rekordu normy na budowie przez ekipę Religi (Religa, Banasik, Wit). Kierujący brygadą jest instruktorem nowego systemu murarskiego. Autorka znalazła się wśród osób obserwujących to wydarzenie i kibicujących murarzom. Po jakimś czasie pisząca spotyka na ulicach Mokotowa grupkę chłopców w wieku około jedenastu lat, bawiących się w bicie rekordu. Naśladowali oni Religę i jego współpracowników. Chcieli nauczyć się stawiać cegły i później poprosić o przyjęcie ich na „prawdziwą” budowę.

publikacje

Wróć do listy

Mieszkam na Mokotowie - 1948 r.

Wspomnienia autorki dotyczące Mokotowa z przełomu lat 40. i 50. XX w. zostały ujęte w zbiór krótkich opowiadań. Zapis rozpoczyna się od przedstawienia domu Lucyny Penciakowej, zlokalizowanego przy alei Niepodległości 138, wraz z jego bliższymi i dalszymi okolicami. Autorka po raz pierwszy zobaczyła Mokotów w 1941 r. podczas odwiedzin u swojej koleżanki z Wolnej Wszechnicy Polskiej. Znajoma - Maria - była żoną Feliksa B., znanego redaktora prohitlerowskiego pisma.

publikacje

Wróć do listy

Guzik

Tekst opowiada o seansie znanego warszawskiego medium, pewnego rymarza o nazwisku Guzik. Zgodnie z opowieścią, o dokonaniach Guzika rodzina autorki dowiadywała się od pana Hippe, felczera. Gdy wieści o medium dotarły do ojca piszącej, ten postanowił go zaprosić na wieczór do domu. Planowany seans odbył się w 1921 r. w mieszkaniu rodziców autorki, znajdującego się w kamienicy na rogu placu Saskiego i ulicy Królewskiej. W tekście przedstawiono opisy gabinetu, w którym odbył się seans, oraz okolicy domu (w tym czasie na placu Saskim miała miejsce rozbiórka soboru).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Racheli Joselson

Relacja z 1945 roku, obejmuje wydarzenia z 1943 roku. Tekst rozpoczyna informacja o aresztowaniu kobiety przez polskiego policjanta „po aryjskiej stronie”. Funkcjonariusz zaprowadził ją na Nowolipie, a następnie osadzono ją na Befehlstelle i umieszczono w celi z innymi Żydami, również pojmanymi „po aryjskiej stronie” oraz w bunkrach na terenie getta. Od nich Rachela dowiedziała się o istnieniu „szesnastki” – grupy młodych Żydów, którzy współpracowali z Niemcami przy przeszukiwaniu bunkrów i wyłapywaniu ukrywających się. Po dwóch dniach autorkę zaprowadzono na Umschlagplatz.

publikacje

Wróć do listy

Relacja p. Marii Mierzejewskiej (wówczas: Rutkowska), kierowniczki sekretariatu Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych /notatka z rozmowy 06.01.1975 r.

Maria Mierzejewska sporządziła notatkę z komentarzami na temat ludzi i zdarzeń związanych z Tajnymi Wojskowymi Zakładami Wydawniczymi. Znalazły się tu m.in. opisy zdjęć z okresu powstania warszawskiego (m.in. pluton Oddziału Osłonowego WZW, wnętrze warsztatu rusznikarskiego przy ul. Boduena 2). Są też wzmianki o uzbrojeniu Oddziału Osłonowego, a także o uzbrajaniu samych drukarzy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja z mojej konspiracyjnej działalności

Jadwiga Stopczyk opisała swoją działalność w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych, w których pracowała jako łączniczka od początku stycznia 1941 r. do końca powstania warszawskiego, tj. do 4 października 1944 r. Nie składała przysięgi i nie używała pseudonimu. Podlegała bezpośrednio sekretarce TWZW, Marii Mierzejewskiej, pseud. „Janka”. Była przydzielona do dyspozycji głównego elektryka, inżyniera Bronisława Pstrągowskiego, pseud. „Sebastian”, a podczas powstania warszawskiego do dowództwa Wojskowych Zakładów Wydawniczych.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Kochana „Janeczko”! Podaję…]

Dwa listy do Marii Rutkowskiej-Mierzejewskiej.

publikacje

Wróć do listy

Ewa – Helena Górska – łączność

Autorka relacjonuje swoją działalność konspiracyjną w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych, w których pracowała jako łączniczka, pod bezpośrednią komendą Jerzego Rutkowskiego ps. „Michał”.

Strony