publikacje

Wróć do listy

Relacja Grete Schultz

Grete Schultz opisuje przyjazd i etapy przyjmowania do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie trafiła w grupie stu dziewięćdziesięciu dziewcząt: selekcja, odbieranie bagażu i rzeczy osobistych, niszczenie dokumentów tożsamości, kąpiel, golenie głów, tatuowanie numerów. Autorka przedstawia warunki życia obozowego i przemoc wobec więźniarek. W zakończeniu wspomina o ewakuacji obozu 17 stycznia 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Cesi Goldberg

Cesia Goldberg opisała selekcję, która odbyła się 8 października 1944 r. w Auschwitz-Birkenau. Zachorowała na odrę i trafiła do obozowego szpitala, a w tym samym dniu pojawił się Josef Mengele. Autorka dokładnie zrelacjonowała przebieg selekcji, którą kierował. W zakończeniu Goldberg dzieli się przemyśleniami na temat życia i śmierci. 

publikacje

Wróć do listy

Bunt w krematorium

Według Hanny Kampel we wrześniu 1944: „Lager żył swoim normalnym trybem. Dzień podobny jeden do drugiego. Apele, praca, śmierć pobicia”. Ale więźniowie i więźniarki wyczekiwali zbliżającego się frontu oraz bombardowania Auschwitz-Birkenau. Jednocześnie widzieli nowe transporty napływające do obozu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Miny Berman

Mina Berman opisuje likwidację getta w Białymstoku. W tym czasie pracowała w fabryce tytoniu poza gettem, ale zdecydowała się wrócić do rodziców. Wywieziono ją do Treblinki, wspominała, że niektórzy Żydzi próbowali uciekać z wagonów. Po przybyciu do obozu i selekcji skierowano ją do sortowania odzieży i dobytku po zamordowanych. Potem trafiła na Majdanek i również pracowała przy sortowaniu rzeczy. Przypomina o chłopcu imieniem Fritz, który był ulubieńcem strażników, gdyż donosił na innych więźniów. We wrześniu 1943 r. przewieziono ją do obozu w Bliżynie, gdzie pracowała jako krawcowa.

publikacje

Wróć do listy

Wyjątki z pamiętnika pisanego po ucieczce z Oświęcimia

Spośród trzech umieszczonych w teczce tekstów relacja Wandy Patoczki ma najbardziej osobisty charakter. Autorka skupia się na przeżyciach związanych z uwięzieniem. Melancholijnie przywołuje czasy przedwojenne, zestawiając je z warunkami, w których znajduje się obecnie. Rozpamiętuje przeszłość i wspomina najbliższych. Stwierdza, że Bóg odwrócił się od uwięzionych w Auschwitz.

publikacje

Wróć do listy

Wyjazd z Oświęcimia

Halina Smoleńska opisuje ewakuację więźniarek i więźniów. Po długim pobycie w obozie narratorka zachwyca się widokiem lasów i pól, uświadamiając sobie, że zapomniała, jak może wyglądać szczęście. Więźniarki są transportowane w bydlęcym wagonie i nie wiedzą, dokąd zmierzają. Przez sześć dni pociąg stoi w tunelu; w tym czasie nikt nie dostarcza im jedzenia ani wody. Gdy docierają do celu, autorka po wyjściu z wagonu znowu widzi drut kolczasty i baraki.

publikacje

Wróć do listy

Apel oświęcimski

Na zasób składają się wspomnienia trzech więźniarek obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu: Wandy Patoczki, Haliny Smoleńskiej i Celiny Śliwińskiej-Neville, które spisały swoje teksty po wyzwoleniu. Wszystkie utwory odznaczają się walorami literackim, narracja jest zindywidualizowana, a opis życia w Auschwitz wielowymiarowy. W opowiadaniu Śliwińskiej-Neville zmarznięte więźniarki podczas nocnego apelu zaczynają się kłócić o to, którego dnia wypada Boże Narodzenie. Jedna z nich mówi, że w ich sytuacji to już nie ma żadnego znaczenia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Lermer

Anna Lermer wymienia rozporządzenia wydane przez Niemców po zajęciu Krakowa, m.in. wprowadzenie godziny policyjnej, nakaz oznaczania sklepów żydowskich, przesiedlenia ludności żydowskiej (w mieście nie mogło przebywać więcej niż piętnaście tys. Żydów). W 1941 r. Lermer wraz z rodziną trafiła do krakowskiego getta. W pośpiechu bierze ślub, aby uniknąć wysiedlenia. W 1942 r. jej trzy siostry i matkę wywieziono do obozu w Bełżcu, a ona znalazła się w obozie Płaszów i pracowała w fabryce Schindlera.

publikacje

Wróć do listy

Chcę żyć…

Róża Grünbaum opisuje wydarzenia z wiosny 1944 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Najpierw określa swój stan psychiczny i emocje: przerażenie i zagubienie, zaznaczając, że jej największym pragnieniem była chęć przeżycia. Następnie przypomina o pobycie w obozowym szpitalu, któremu towarzyszył strach przed selekcją. W szpitalu poznała Greczynkę, nazywaną tak z racji urody, a także zakochanego w Greczynce więźnia (brak imion obojga). Jej znajoma nie znała alfabetu łacińskiego, dlatego korespondencja między zakochanymi przechodziła przez ręce Grünbaum.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Henryki Knap

Henryka Knap opisuje wysiedlenia Żydów holenderskich w kwietniu 1941 r. Wspomina o aresztowaniu narzeczonego w lutym. Knap ukrywała się (wraz z krewnymi) przez dwadzieścia jeden miesięcy u chłopa w okolicach Rotterdamu. Została zatrzymana w 1944 r., po przesłuchaniach wywieziono ją do obozu w Westerbrok, a następnie do Auschwitz-Birkenau. Autorka chorowała z powodu wyczerpującej pracy i niedożywienia. Po wyjściu z obozowego szpitala pracowała w szwalni. W styczniu 1945 r. znowu znalazła się w szpitalu i nie była ewakuowana. Doczekała wyzwolenia w Birkenau. 

Strony