Wizja

Kartka z zapiskami Karoliny Towiańskiej zachowała się w niedawno skatalogowanym Archiwum Władysława Mickiewicza. Dokument bez daty rocznej zawiera nagłówki z datami dziennymi – 30 marca, 1, 2 i 3 „Apryla” (wszystkie cytaty k. 1), analizowany zapis powstał jednak podczas jednego posiedzenia. Pierwsza część to wypowiedź męskiej postaci. Podmiot, pozostający „pod mocą złego”, wyznaje swoje winy; mówi: „Mam słaba wolę”, „Ciebie Panie miarą upadku mego mierzyłem”. „nie skamieniałem, a zatrzymałem się”. Prognozuje: „trzy dni przede mną”, „trapienia z przeszłości to moja na przyszłość gwiazda”. Na szczęście jest „iskierką związany jeszcze” „z Matką i K[aroli?]ną”. Pod kolejną datą zanotowano „Głos Matki”, która prosi bliżej nieokreślonego adresata, aby podał jej „wizerunek ducha Mego nad Synem mym w wizerunku boleści Matki Chrystusowej”. Dzień później przemawia najpewniej również matka, która tym razem prosi, by oddać wizerunek na pamiątkę tajemnic: „wcielenia mojego”, „Anioła Stróża”, „przeciągania Misji jego na Ziemi”. Zwraca się następnie, jak można przypuszczać, do podmiotu pierwszej wypowiedzi; wyznaje „wolno Mnie od 6go Marca pomagać czystej Woli Twojej”. Deklaruje, że, owszem, pomagała, odwracała się jednak „od opornego”. Ostatni akapit poprzedza data 3 kwietnia. To również apostrofa – wezwanie do dźwigania się „z obciążenia” i oświetlania drogi „gwiazdą”. Można przypuszczać, że rękopis powstał w 1846 roku, w okresie rozłamu w Kole Sprawy Bożej. Autorka najpewniej nawiązuje w nim do swojego listu do Adama Mickiewicza z 20 marca [1846], w którym relacjonuje spotkanie z nieżyjącą matką poety. Jej duch miał przepowiadać synowi śmierć, jeśli w ciągu trzech dni nie podda się woli Towiańskiego. Być może gdy Mickiewicz nie uległ manipulacji (ani śmiertelnemu wypadkowi), Towiańska zdecydowała się zaktualizować narrację, ponownie czyniąc jej wyrazicielką Barbarę Mickiewiczową i, dla wzmocnienia przekazu, zacierając granice jej wyobrażenia z przedstawieniem samej Maryi.