publikacje

Wróć do listy

b.t. [Urodziłam się w Warszawie…]

Urodziła się w Warszawie, jako najmłodsza córka w rodzinie Teodora Bruna, współwłaściciela fabryki tabaki i cygar T. Brun i S-ka. Wychowana w duchu patriotycznym. Jako nastolatka zetknęła się z ideologią robotniczą (poprzez brata). W Związku Młodzieży Socjalistycznej uczy dzieci robotnicze i dorosłych. Z powodów ekonomicznych musi przerwać swoją edukację po 4 kl. Handlowej Wareckiej, dalej kształci się sama. W międzyczasie brat jest kilkakrotnie aresztowany (m.in. za udział w manifestacji pierwszomajowej), Rozalia wstawia się za nim w żandarmerii i prokuraturze, odwiedza go na Pawiaku i w Cytadeli. W 1905 r. pracuje w technice. Z początkiem 1906 r. wstępuje do dorosłej organizacji S-D.

W 1905 r. umiera jej matka, rodzina zajmuje się nią i jej bratem, jako najmłodszymi. W 1907 r. zostają wysłani do Paryża. Tam kontynuuje naukę. Z powodu braku pieniędzy przenosi się do Genewy, gdzie należy do zagranicznej sekcji SDKPiL. Chodzi na wykłady z nauk humanistycznych i przyrodniczych. W 1908 r. dowiaduje się, że ciotki nie będą mogły jej więcej pomagać. Jedzie do Neuchatel, gdzie ma nadzieję znaleźć pracę, ale bezskutecznie. Wraca do Warszawy i zapisuje się na kursy ogrodniczo-pszczelarskie. Po ich ukończeniu pracuje jako praktykant ogrodniczy pod Warszawą. W 1911 r. wyjeżdża do Lwowa, najmuje się do pracy w domu St. Grabskiego. Na początku 1913 r. jedzie do Krakowa, gdzie spotyka towarzyszy z SD. Pracuje w Wieliczce, gdzie zostaje aresztowana przez żandarmerię. Po wyjściu z więzienia wyjeżdża do Drezna. Tam pracuje jako ogrodnik, należy do wspólnej SD i PPS-Lewicy i nielegalnego Związku Zawodowego robotników ogrodniczych. Następnie brat ściąga ją do Bułgarii, gdzie mieszka z żoną. Gdy wybucha wojna przenoszą się w głąb kraju, do Sliwny, a w 1916 r. wyjeżdża do Sofii, by dalej przedostać się do Warszawy. W końcu roku wychodzi za mąż za Szczepana Rybackiego, działacza ruchu robotniczego. W 1919 r. podejmuje naukę w Szkole Sztuki Stosowanej, ale musi ją przerwać, gdy mąż zostaje aresztowany za udział w strajku. W sierpniu 1920 r. zostaje aresztowana razem z bratem i osadzona w Mińsku Mazowieckim, a następnie w Warszawie na Pawiaku (Serbia). Po wyjściu z więzienia pracuje w Sowieckim. Czerwonym Krzyżu przy układaniu bibliotek dla jeńców wojennych. W 1921 r. ponownie uczy się sztuki. W 1922 r. pracuje z ojcem w fabryce tytoniu, którą kiedyś sam zakładał. W końcu roku traci pracę z powodu redukcji. Z początkiem roku 1923 pracuje jako techniczny sekretarz w Komitecie Centralnym Związku Proletariatu Miast i Wsi. W kwietniu  Komitet i Związek Budowlany zostaje zamknięty i jej mąż przechodzi na działalność nielegalną, a Rozalia staje się łącznikiem między nim a partią. W styczniu 1924 r. aresztowano go, po 6 miesiącach wyszedłi za kaucją, a w październiku miał być sądzony jako przewodniczący Związku Proletariatu Miast i Wsi. Dzień przed sądem ucieka do Francji, a żona wkrótce rusza za nim. W Paryżu wydają razem pismo „Emigrant”. Po roku wyjeżdżają do ZSRR. Rybacka pracuje w Kijowie w redakcji „Sierpa”, a od stycznia 1928 r. w Moskwie w Międzynarodowym Instytucie Agrarnym, z którego w 1932 r. odchodzi. Wydaje miesięcznik „Bezbożnik”, pracuje przy Zarządzie „Centr. Parku Kultury i Odpoczynku”, a następnie pomaga mężowi w redagowaniu polskiego tłumaczenia 6-tomowego zbioru dzieł Lenina. Pracuje też nad bibliografią ruchu robotniczego i chłopskiego w Polsce. W lipcu 1937 r zostaje aresztowana pod zarzutem szpiegostwa na rzecz POW, kiedy pracowała w Instytucie Agrarnym. W lutym 1938 r. zostaje skazana na 8 lat obozu poprawczego. W marcu zostaje wysłana do Rep. Kom., gdzie pracowała w lesie i w polu. W 1945 r. została zwolniona wskutek starań przedstawicielstwa  PPR w Moskwie

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Warszawa
Opis fizyczny: 
rps., kopia mps., brudnopis, 4+3+4 s.; ; 30 cm
Postać: 
składka pojedyncza
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
1945
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
1572/1
Tytuł kolekcji: 
Akta Rozalii Rybackiej
Słowo kluczowe 1: 
Data dzienna: 
17 lis 1945
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
biografia/życiorys