Poniatowski, Stanisław August

Syn Stanisława Poniatowskiego i Konstancji z Czartoryskich. Od najmłodszych lat starannie kształcony, młodość spędził na podróżach po Europie, które uświadomiły mu przepaść kulturową, która dzieliła kraje zachodnioeuropejskie od Rzeczypospolitej. Po powrocie do kraju związał się ze stronnictwem Czartoryskich, z ramienia którego posłował na Sejm. W 1755–56 jako sekretarz posła angielskiego, a 1757–58 jako nominalny poseł saski przebywał w Petersburgu. 7 XI 1764 r. wybrany na króla polskiego. Rządził przy dużym oporze ze strony polskiej szlachty, która zawiązywała przeciwko niemu konfederacje. Mecenas nauki i sztuki, dążył do unowocześnienia i zreformowania kraju, skazany jednak na lawirowanie pomiędzy życzeniami dworów berlińskiego, wiedeńskiego i moskiewskiego. Pod jego auspicjami Sejm Wielki uchwalił w 1791 r. Konstytucję 3 Maja, rychło zniesioną w wyniku interwencji rosyjskiej i II rozbioru Polski. Po upadku powstania kościuszkowskiego 7 I 1795 na rozkaz Katarzyny II wyjechał z Warszawy do Grodna, gdzie 25 XI podpisał abdykację. Na wezwanie Pawła I Romanowa przybył 10 III 1797 do Petersburga, gdzie zmarł rok później.