publikacje

Wróć do listy

Relacja Goldy Eliasz

Golda Eliasz wraz z rodziną została wywieziona z getta w Szawlach (Litwa) do obozu koncentracyjnego w Stutthof (22 lipca 1944 r.). Matka i siostra trafiły do Auschwitz, mąż i brat przebywali w męskiej części obozu Stutthof. Opisała więzienne warunki życia: częste selekcje, apele i wymierzane kary. Kopała ziemię i pracowała przy budowie umocnień. Potem trafiła do podobozu w Gutowie, a następnie zachorowała i znalazła się w obozowym szpitalu w Stutthof. W styczniu 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Epsztejn

Estera Epsztejn opisuje getto w Łodzi i kolonię rolniczą w dzielnicy Marysin, którą zajmowała się jej organizacja syjonistyczna Djon Akiba. Działki zlikwidowano w marcu 1942 r. i autorka wróciła do getta, w którym nasilały się akcje likwidacyjne. Jej matka zmarła w lipcu 1942, a ojciec w zimie tego samego roku. W tym czasie podjęła decyzję o ukryciu dwunastoletniego brata na terenie Marysina, gdzie przebywała jej siostra. Na początku września 1942 r. w getcie trwała tzw. Wielka Szpera (z niem.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Elizy Weinheben

Eliza Weinheben opisuje sytuację ludności żydowskiej w Wiedniu w pierwszych miesiącach II wojny światowej. Wspomina o wysiedleniach Żydów austriackich i niemieckich do Generalnej Guberni i na Łotwę w 1941 r. Żydzi byli gromadzeni w budynkach szkolnych, a później wywożeni do Opola, Kielc i Łodzi. Autorka przedstawia warunki życia w ryskim getcie, a także w obozie pracy w Kaiserwald pod Rygą. W obozie uśmiercano słabych i niezdolnych do pracy więźniów za pomocą zastrzyków – jedni umierali w ciągu kilku godzin, inni poważnie chorowali, a większość konała w długich męczarniach.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Chany Grynszpan

Chana Grynszpan próbowała w 1941 r. wyjechać w głąb Związku Radzieckiego. Pociąg zatrzymano, wielu Żydów nie miało paszportów, niektórzy usiłowali nielegalnie przekroczyć granicę i zostali zabici. 24 czerwca 1941 r. armia niemiecka znajdowała się blisko uchodźców i większość z nich postanowiła wrócić do rodzinnych miejscowości. Autorka wraz z innymi przez sześć dni szła z powrotem do Wilna. Opisała prześladowania ludności żydowskiej (grabieże mienia, łapanki i pogromy) przez Niemców i Litwinów. W Ponarach odbywały się masowe egzekucje. 6 sierpnia 1941 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Lempert

Anna Lempert została przesiedlona z Wiednia do getta w Rydze. Wśród 20 tys. osób przebywających w getcie znajdowali się Żydzi z Austrii, Niemiec i Czech. Po selekcji autorka znalazła się w grupie przeznaczonej do likwidacji. Stała na wykopanym dołem, a postrzelona kobieta obok, spadając, pociągnęła ją. Lempert udawała martwą, potem wydostała się z grobu i wróciła do getta. Widziała matkę w drodze na egzekucję. W listopadzie 1943 r. Lempert pracowała w fabryce mebli, a noce spędzała w wyludnionym getcie. Opisała swoją bezsilność i przerażenie.

Strony