publikacje

Wróć do listy

Klementyna z Tańskich Hoffmanowa do Józefy Lach Szyrmy, 28.02.1836

Klementyna Hoffmanowa przekazuje Józefie Lach Szyrmie niepomyślne wieści od ich wspólnej znajomej, pani Filipowiczowej, dotyczące, poruszanej w poprzednim liście, kwestii zamążpójścia córki Filipowiczowej, które jednak nie doszło do skutku. Autorka listu z jednej strony nie dziwi się temu, ponieważ – jak zauważa – kandydat na męża miał dopiero dwadzieścia dwa lata, z drugiej zaś współczuje młodej dziewczynie i jej matce.

publikacje

Wróć do listy

Prośba Eleonory Koniecznej zamieszkałej w Sierakowie, pow. Rawicz, o posadę

Eleonora Konieczna złożyła podanie o pracę urzędniczki w policji. Napisała o swoim wykształceniu i zdobytych umiejętnościach – zdała maturę, umiała pisać na maszynie. Ze studiów musiała zrezygnować na rzecz uczących się młodszych braci i z powodu braku środków finansowych. Wcześniej pracowała na poczcie i było to zastępstwo. 

publikacje

Wróć do listy

Podanie

Janina Izbicka skierowała podanie o pracę w policji do Referatu Policji Kobiecej Komendy Głównej Policji Państwowej w Warszawie. Znalazły się tam informacje o jej wykształceniu i doświadczeniu zawodowym, a także osobiste wzmianki o trudnych warunkach materialnych po śmierci męża i samodzielnym utrzymywaniu pięcioletniego dziecka, znajdującego się u rodziców autorki. Izbicka zapewniła, że jest osobą silną fizycznie i zdrową, a syn może pozostawać dłużej pod opieką jej matki, jeżeli praca będzie tego wymagała.

publikacje

Wróć do listy

Szare Szeregi

Halina Martin opisała historię Szarych Szeregów. Na początku września 1939 r. władze centralne Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) przestały działać. 27 września odbyło się zebranie pod przewodnictwem Wandy Opęchowskiej. Pierwszym naczelnikiem konspiracyjnych harcerskich Szarych Szeregów został harcmistrz Florian Marciniak z Poznania. (Prawdopodobnie to on nadał konspiracyjnemu ZHP kryptonim „Szare Szeregi”). W organizacji tajnego harcerstwa pomagali mu harcmistrz Aleksander Kamiński, harcmistrz Lechosław Domański i Juliusz Dąbrowski. Nowe naczelnictwo ukonstytuowało się 16 stycznia 1949 r.

publikacje

Wróć do listy

Moje wspomnienie

Leokadia Warszawska opisuje w formie rymowanej losy Polaków na Wołyniu. Jest tam mowa o brutalnych mordach dokonywanych przez ukraińskich nacjonalistów na Polakach. Są podane drastyczne szczegóły: palenie całych wiosek, wrzucanie ludzi żywcem do ognia, rozbijanie małych dzieci o ścianę, odżynanie głów piłą, odcinanie piersi kobietom. Polacy żyli w ciągłym strachu, musieli się ukrywać w lasach, w zbożu. Autorka pisze, że Ukraińcy po dokonaniu rzezi ucztowali.

publikacje

Wróć do listy

Nalot. Wspomnienie Marii Jagiełło-Dangow

Maria Jagiełło-Dangow opisuje nalot bombowców na Warszawę tuż przed lub na początku powstania warszawskiego. Miała wtedy około szesnastu lat. Autorka wspomina, że niedługo wcześniej zdjęto jej gips z nogi i dopiero zaczynała chodzić. O świcie dnia nalotu obudził ją ryk nadlatujących samolotów. Rodzina w pośpiechu ubierała się, by udać się do wykopanego w ogrodzie schronu. Był to rów w kształcie litery E, według planu osoby, którą autorka określa jako „Czesław”. Następnie opisuje wygląd schronu i pobyt w nim oraz zachowania innych mieszkańców kamienicy.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia historyczne

Autorka pisze o wydarzeniach historycznych z okresu II wojny światowej. O napaści Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 r., o zniszczeniach wojennych, milionach ofiar, o okupacji i okrucieństwie SS. Wspomina o ucieczce rządu polskiego do Rumunii i potem powstaniu nowego rządu we Francji. O umowie Sikorskiego z Rosjanami i utworzeniu Armii Andersa, dzięki czemu udało się wyprowadzić tysiące Polaków zesłanych w głąb ZSRR. O Armii Berlinga. Pisze o bohaterstwie polskich żołnierzy walczących na różnych frontach, o Monte Cassino, o Lenino.

publikacje

Wróć do listy

Potworny sekret

Halina Martin opisała, jak Polacy informowali zachodnich polityków i opinię publiczną o prześladowaniu i masowym mordowaniu Żydów przez Niemców w Polsce. Na maszynopisie znalazła się odręczna adnotacja, że to opracowanie zostało wysłane do Jerzego Giedroycia. Autorka wspomniała o misji kuriera Jana Karskiego, który w drodze do Londynu we wrześniu 1942 r. dostał od Delegata Rządu Polski Podziemnej zadanie, by zabrać również polecenia dwóch organizacji żydowskich, socjalistycznego Bundu i Syjonistów.

publikacje

Wróć do listy

Relacja p. Marii Mierzejewskiej (wówczas: Rutkowska), kierowniczki sekretariatu Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych /notatka z rozmowy 06.01.1975 r.

Maria Mierzejewska sporządziła notatkę z komentarzami na temat ludzi i zdarzeń związanych z Tajnymi Wojskowymi Zakładami Wydawniczymi. Znalazły się tu m.in. opisy zdjęć z okresu powstania warszawskiego (m.in. pluton Oddziału Osłonowego WZW, wnętrze warsztatu rusznikarskiego przy ul. Boduena 2). Są też wzmianki o uzbrojeniu Oddziału Osłonowego, a także o uzbrajaniu samych drukarzy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja z mojej konspiracyjnej działalności

Jadwiga Stopczyk opisała swoją działalność w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych, w których pracowała jako łączniczka od początku stycznia 1941 r. do końca powstania warszawskiego, tj. do 4 października 1944 r. Nie składała przysięgi i nie używała pseudonimu. Podlegała bezpośrednio sekretarce TWZW, Marii Mierzejewskiej, pseud. „Janka”. Była przydzielona do dyspozycji głównego elektryka, inżyniera Bronisława Pstrągowskiego, pseud. „Sebastian”, a podczas powstania warszawskiego do dowództwa Wojskowych Zakładów Wydawniczych.

Strony