publikacje

Wróć do listy

Na ścieżkach mojego życia

Grot spisuje wspomnienia z czasów początku II wojny światowej aż do momentu ucieczki z obozu w Ravensbrück. Najpierw przedstawia sytuację w przededniu konfliktu – militarną mobilizację Niemców oraz ich akcje propagandowe służące zyskaniu przychylności Warmiaków i Mazurów. W radiu niemieckim słyszało się wówczas wiele antypolskich przemówień niemieckich spikerów. W sierpniu 1939 r. Mazur Gottfried Krischik odwiedził Grotów. Ostrzegł ich przed prześladowaniami ze strony hitlerowców, Grotowie nie dali mu do końca wiary. Jednak 28 sierpnia 1939 r.

publikacje

Wróć do listy

Kawałek życia ludzkiego. Pamiętnik od roku 1904 do roku 1981

Autorka najpierw przedstawia pierwsze lata swego życia. Opowiada o Rosjanach, którzy rzucali polskim dzieciom kostki cukru. Ich śpiewy wówczas wydawały się jej najpiękniejsze na świecie. Zofia Wirgowska-Lipińska znaczą część swoich wspomnień poświęca szczegółowemu opisowi swej rodziny. Dzieciństwo spędziła u babci w Zdrojku nad rzeką Wkrą. Dom rozbrzmiewał muzyką – wiele osób potrafiło grać na instrumentach (klarnecie, skrzypcach, harmonii). W tekście często przybliżane są sylwetki poszczególnych bliskich autorki.

publikacje

Wróć do listy

Seweryn Pieniężny (wydawca „Gazety Olsztyńskiej”) na co dzień

Knosała spisanie własnej opowieści o życiu i działalności Seweryna Pieniężnego (juniora) motywuje tym, że z małżeństwem Pieniężnych łączyła ją wielka przyjaźń. Zarówno Seweryna, jak i jego żonę Wandę darzyła ogromnym szacunkiem i bezgranicznie im ufała. Co jakiś czas w swój wywód wtrąca osobiste wspomnienia związane z rodziną tych działaczy i dziennikarzy. Pieniężnych poznała w wagonie pociągu jadącego przez Brodnicę. Pieniężny miał się nią zaopiekować jako delegat grupy Polaków z Prus Wschodnich w trakcie Zjazdu Polaków w Niemczech w Warszawie (sierpień 1934).

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Władysławy Knosałowej

Tekst Knosałowej to urywki wspomnień z różnych okresów jej życia. Najwięcej miejsca autorka poświęca pracy w szkolnictwie. Zaczyna od swojego dzieciństwa. Opowiada, że w młodości często przechodziła przez „zieloną granicę”, by przenosić paczki książek, gazet i ilustracji, mimo że ojciec ostrzegał ją przed niemieckimi strażnikami. Ten także dostarczał dzieciom wiele lektur, w tym między innymi „Pielgrzyma” czy „Gazetę Grudziądzką”. Uczył ich różnych wierszy. Matka Knosałowej kochała śpiewać.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik Marii Donimirskiej

Wydarzenia opisane są w zdecydowanej większości przez Marię Donimirską, chociaż w końcowej części tekstu zaznaczają się inne rodzaje pisma­ ­­­– zapiski z wakacji 1927 r. sporządzane są już przez córkę Celinę oraz synów Kazimierza i Zbigniewa. Dzieci autorki tłumaczą taki zabieg tym, że ich matka z powodu braku czasu nie była w stanie zająć się pisaniem, więc uzupełnianie tekstu powierzyła potomstwu.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik [Tryniszewskiej] Urszuli

Jest to sztambuch z lat szkolnych, należący do Urszuli Tryniszewskiej. Do pamiętnika wpisywały się dzieci i nauczycielki, życząc właścicielce dobrej przyszłości i prosząc o zachowanie pamięci o nich. Znaleźć w nim można również notki sygnowane podpisami członków rodziny, w tym brata właścicielki sztambucha – Janka: „Zachowaj piękny kwiat niewinności, a będziesz godną Chrystusa miłości” (Radawnica, 8 grudnia 1949 r., k. 2v), a także jej ciotki Stefki czy kuzynki Heli. W większości wpisy to cytaty z utworów poetyckich (m.in.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Anny M. z Sierpnia ‘80

Autorka – podpisana jako Anna M. z Olsztyna – spisała swoje wrażenia z kilku dni sierpniowych (28–31 sierpnia 1980 r.), kiedy wraz z córką chodziła pod gdańską stocznię, by wyrazić poparcie dla strajkujących. W osobistych zapiskach autorka wspomina niezwykłe poczucie jedności, solidarności i dumy, które wówczas odczuwała oraz wspaniałą atmosferę panującą po ogłoszeniu porozumień. W treści dokumentu znalazły się również szczegóły opisujące sytuację pod stocznią i wyjście stoczniowców.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Eulalii Zębek z Sierpnia ‘80

Wspomnienie Eulalii Zębek dotyczące wydarzeń sierpniowych. Autorka opisała swoje trudne życie: siedmioro dzieci, brak pieniędzy i perspektyw mimo starań i ciężkiej pracy (pracowała jako urzędniczka w Centrostalu w Olsztynie, mąż był kolejarzem), co w przeszłości doprowadziło ją do myśli o samobójstwie. Zębek opisała emocje towarzyszące jej w dniach protestów: radość i nadzieję związane z ruchem solidarnościowym, strach przed ewentualnym rozlewem krwi i złość na rządzących.

 

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z wakacji – druga połowa 1980 r.

Wspomnienia Mirosławy Pomiernej z wakacji w 1980 r. z wydarzeniami sierpniowymi w tle. Autorka – zapalona wędkarka – wraz z mężem spędzała urlop na podolsztyńskiej wsi. Zanotowała codzienne zdarzenia i czynności (razem z listą złowionych ryb wraz z wymiarami), w które wplotła doniesienia z trwających protestów – z oglądanego dziennika, przekazanych informacji, zasłyszanych plotek.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Magdaleny Lewandowskiej

Autorka opisuje wydarzenia, jakie miały miejsce na Warmii w 1945 r.