Poezja wojenna: wiersze Stanisławy Pilowskiej
Zbiór pięciu wierszy o układzie stroficznym, z rymami parzystymi. Utwory są poświęcone wojnie, przesuwającemu się frontowi, a także byciu więźniarką obozów na Majdanku i Ravensbrück.
Zbiór pięciu wierszy o układzie stroficznym, z rymami parzystymi. Utwory są poświęcone wojnie, przesuwającemu się frontowi, a także byciu więźniarką obozów na Majdanku i Ravensbrück.
Wiersz bez tytułu, podzielony na czterowersowe strofy, poświęcony realiom obozowym. Autorka wspomina rozkład dnia w obozie, przypomina współwięźniarki, ich zachowania i wygląd, a także – może ironicznie – pisze, w jaki sposób można było, uśmiechając się do kapo, zdobyć dodatkowe jedzenie. Utwór kończy wiara w rychłe odzyskanie wolności.
Na zbiór składa się jedenaście utworów Elżbiety Kościelniak. Wszystkie poświęcone są tematyce obozowej. Styl cechuje się brutalnością i dosadnością. Kościelniak dokonuje jednoznacznej oceny nieludzkich warunków i nieludzkiego traktowania ofiar wojny, przy czym posługuje się toposami natury i męczeństwa jako metaforami losów więźniów i więźniarek Majdanka. Wątek dolorystyczny pojawia się w wierszu bez tytułu, Chrystus wygląda jak więzień Majdanka, modli się do Boga, prosząc o powtórne ukrzyżowanie, bo nie może patrzeć na zło. Pierwsze dwa wiersze z cyklu odnoszą się m.in.
Utwór rymowany, piętnastowersowy. Podmiot liryczny wyraża tęsknotę za ojcem i ma nadzieję, że szybko będą mogli się zobaczyć.
Zbiór zawiera cztery wiersze o charakterze autobiograficznym, odnoszące się do pobytu Izy Jarnickiej w obozach koncentracyjnych. Tematem dominującym tego wyboru poezji Izy Janickiej jest tęsknota – motyw utworów Do Matki, Błędne koło i Do ukochanego. Pierwszy wiersz – osobiste wyznanie skierowane do matki – powstał w obozie w Ravensbrück. Drugi, o charakterze nostalgicznym, wyraża też nadzieję na bliski koniec wojny. Trzeci z utworów to erotyk.
Podzielony na osiem strof wiersz rymowany; wspomnienie Holokaustu Irena Florecka pisze o przedziwnym zapachu wiatru, który przywodzi na myśl wojnę – zapachu palonych włosów i kości. Nazywa wiatr świadkiem masowej zagłady. Przez lata, gdy wiał od strony Majdanka przez cały Lublin, nie było słychać żadnych głosów sprzeciwu. Wiersz kończy zdanie: „pamięci Ofiarom Majdanka słowa te poświęca – Lublinianka”.
Teczka zawiera skrócony życiorys autorki Marii Bielickiej oraz dwa utwory. Pierwszym jest dumka napisana dla autorki przez jej koleżankę obozową Zofię Karpińską. Utwór odnosi się do tęsknoty za bliską osobą. Drugi z wierszy to kolęda spisana przez autorkę w grudniu 1943 r. i śpiewana chorym więźniom.
Irena Lipińska swoje wspomnienia z pobytu w obozie na Majdanku podzieliła na kilka części. Pierwsza z nich – Komando „Komendantura” – dedykowana jest Irmie J. (być może chodzi o Irmę/Irenę Jabłońską, ur. 19 sierpnia 1912 r., więźniarkę Majdanka, przeniesioną do Ravensbrück 15 lipca 1943 r.). W pierwszej części autorka opisuje rodzaje pracy przymusowej w obozie, a także poranne apele. Wspomina też niedzielę palmową – najprawdopodobniej 1943 r. – kiedy to ubolewała nad tym, że nawet w święto więźniarki były zmuszane do pracy.
Stefania Kuryłowicz trafiła na Majdanek jako więźniarka polityczna – wspomina o okolicznościach uwięzienia w relacji w sposób zdystansowany, faktograficzny. W dalszej części przedstawia warunki bytowe w obozie (posiłki, praca przymusowa, choroby, głód, wielogodzinne apele). Na skutek głodu i wyniszczającej pracy autorka po wyzwoleniu ważyła 36 kg przy 170 cm wzrostu. Jednym z wątków wspomnienia jest transport Żydówek z getta warszawskiego po upadku powstania. Dzieci oddzielono od matek i zamknięto w osobnym baraku, karmiono je zza drutu kolczastego.
Wspomnienie Stefania Kuryłowicz rozpoczyna od okoliczności aresztowania i osadzenia na Majdanku (była członkinią Związku Walki Zbrojnej). Opisuje pierwsze dni w obozie i konieczność spania w nieogrzewanych barakach na podłodze. Wspomina o swoim „złym nastrojeniu” w związku ze śmiercią męża Jerzego na początku wojny. Autorka rzeczowo, szczegółowo i w sposób całkowicie pozbawiony emocji relacjonuje kary i formy przemocy stosowane wobec więźniarek.