publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia stanu wojennego w moich zapiskach

Wspomnienia Marii Teresy Czai spisane są bogatym językiem, z licznymi odniesieniami literackimi i kulturowymi. Składają się z dwóch zróżnicowanych gatunkowo części. Pierwsza, obejmująca okres od nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. do 3 stycznia 1982 r., ma charakter prowadzonego na bieżąco zapisu diarystycznego, poszczególne wpisy opatrzone są datami dziennymi. Część druga, powstała w 1992 r., jest wspomnieniem dotyczącym wydarzeń 1982 r. To narracja ciągła, pozbawiona datacji. Zapiski z części pierwszej zostały uzupełnione w 1992 r.

publikacje

Wróć do listy

PAMIĘTNIK 1939-1946

Pamiętnik otwierają przemyślenie autorki na temat hitlerowskiej okupacji Polski: „Ilekroć wracam myślą do tego najbardziej chyba ponurego okresu w historii Europy – do strasznych lat okupacji niemieckiej w Polsce zawsze jednakowo ogarnia mnie zdumienie i zgroza. Zdumienie, że jednak tylu z nas mogło to wszystko przeżyć, i, zgroza, że to cośmy przeżyli było w ogóle możliwe” (k. 1r).

publikacje

Wróć do listy

Dziennik VI 1936 – IX 1936

Dziennik obejmuje zapis codziennych aktywności autorki w czasie jej pobytu na wakacjach na wsi. Z tego względu większość jej wpisów to – jak przyznaje sama Pogonowska – „głupoty” i pozbawione większej wartości nudy: „To co piszę w tym bruljonie jest bardzo suche, ale ja nie chcę pisać pamiętnika tylko dziennik. Swoje myśli wolę zachować dla siebie” (k. 5r). W innym z kolei miejscu dodaje: „Pisuję cały czas straszne głupstwa, ale na wsi to naprawdę nic innego się nie dzieje.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 1961–1967

Pierwsze karty dziennika poświęcone są niemal wyłącznie trudnej sytuacji w domu – brutalnym kontaktom z synem, brakowi wsparcia ze strony męża (który wyjechał do Moskwy), przepracowaniu, a także samotności w odczuwanym cierpieniu: „»Bicie po twarzy« to mógłby być tytuł mojego życia. Dziś dostałam od Jacka tak, że choć minęła godzina, jeszcze to czuję. Boli, ach jak boli. Jestem już tylko zwierzęciem” (k. 8r).

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 1954–1959

Pierwsze 30 kart zajmują notatki poświęcone „wiadomościom ogólnym historycznym”, wśród których znajdują się m.in. informacje o Gabrieli Zapolskiej, streszczenia niektórych sztuk teatralnych, a także informacje na temat obsady niektórych powojennych przedstawień. Właściwa część pamiętnika zaczyna się od wpisów z grudnia 1954 r., poprzedzonych pięcioma krótkimi wzmiankami na temat ucieczki Józefa Światło oraz jej skutków dla Polski.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik życia Joanny Żubr, dymissyowaney w randze Podporucznika Woysk Polskich i ozdobioney krzyżem „pro virtute militari” z r. 1828

Pamiętnik życia Joanny Żubr… jest opisem wydarzeń z życia autorki, która postanowiła walczyć w wojsku o wolność ramię w ramię ze swoim mężem. Pamiętnik został własnoręcznie spisany przez Żubrową w 1828 r. i obejmuje wydarzenia od 1782 (narodzin Joanny) do 1828, czyli momentu spisania.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 7.01.1968–7.08.1972

W odróżnieniu od pierwszego dziennika, który skupiony był przede wszystkim na jak najdokładniejszym opisaniu losów trzech pacjentów, drugi zeszyt dokumentuje codzienne życie i pracę autorki w nieco szerszy, a zarazem mniej szczegółowy sposób.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Joanny Weigelt

Rękopis Joanny Weigelt opisuje lata 1901–1974 i wspomnienia autorki z jej aktywności poznańskiej nauczycielki, harcerki i społeczniczki. Nieznane są przyczyny sporządzenia przez autorkę życiorysu – prawdopodobnie mogło mieć to związek z uzyskaną przez nią w 1974 r. Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heleny Szpilman

Helena Szpilman opisuje prześladowania ludności żydowskiej po zajęciu Częstochowy przez Niemców. 4 września 1939 r. zgromadzono mężczyzn, kobiety i dzieci na placu Magnackim. Kobiety i dzieci zwolniono, część mężczyzn zamknięto w koszarach. Wprowadzono nakaz noszenia opasek przez Żydów, nałożono kontrybucje, skierowano Żydów do prac przymusowych, powołano Judenrat i żydowską Inspekcję Ruchu Ulicznego (IRU): „zadaniem IRU było dopilnowanie by Żydzi przestrzegali przepisów o ruchu ulicznym, by nie gromadzili się, itp.”. W 1941 r. powstało getto.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Reny Sztul

Relacja bez daty, prawdopodobnie powstała w 1945 lub 1946 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1939 do 1945 roku.

Tekst otwiera data 15 sierpnia 1940 roku, wtedy Autorka z rodziną wyjechała z Krakowa do Częstochowy. Przez dwa miesiące mieszkali w mieście, później utworzono getto i wszyscy musieli przeprowadzić się w jego granice. Kobieta opisała pobieżnie zasady panujące w dzielnicy żydowskiej, dodała też jak wyglądał pierwszy okres jego istnienia z powstającymi kawiarniami, kwitnącym handlem i częstymi wizytami ludzi spoza dzielnicy.

Strony