publikacje

Wróć do listy

Bergen-Belsen

Pod koniec października 1944 r. Maria Stern została przewieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. Początkowo wydaje się jej, że „po Oświęcimiu i nawet po Płaszowie” jest to „sanatorium”. Jednak warunki szybko uległy pogorszeniu, również z powodu nowych, licznych transportów więźniów i więźniarek z terenów Polski oraz Czech. Stern pracowała w obozowych fabrykach. Wspomina, że wraz z innymi więźniarkami ukradła kocioł z zupą z sąsiedniego baraku. Potem kobiety zostały ukarane, nie otrzymując jedzenia przez dwa dni.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Steinberg

Anna Steinberg informuje, że 10 lipca 1943 r. do obozu Bergen-Belsen przywieziono grupę ok. stu sześćdziesięciu mężczyzn, kobiet i dzieci z krakowskiego więzienia Montelupich, a w sierpniu tysiąc osób. W tym czasie w obozie koncentracyjnym przebywało ok. dwóch tys. ludzi z Warszawy i trzy tys. więźniów politycznych. Autorka opisała funkcjonowanie obozu, brutalne zachowania kapo i nadzorców. Z każdym kolejnym transportem w obozie było coraz ciaśniej. Niektórych więźniów umieszczono w specjalnych barakach i traktowano lepiej, m.in. tych, którzy pochodzili z Hiszpanii i Argentyny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Luizy Grüner

Luiza Grüner przed wojną mieszkała w Berlinie. W czerwcu 1939 r. rodzina wyjechała do Jarosławia – autorka podróżowała z ojcem, później dołączyła do nich matka. W czasie okupacji niemieckiej autorka z matką uciekły do Krakowa, a ojciec do Lwowa. Przebywała w krakowskim getcie, uniknęła śmieci podczas akcji likwidacyjnych. Pracowała przy lepieniu kopert.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Fajgi Zobermann

Fajga Zobermann i jej siostra zgłosiły do pracy w Niemczech, posługując się fałszywmi dokumentami. W Monachium skierowano je do do pracy w fabryce BMW. Zobermann pracowała także jako tłumaczka języka niemieckiego. Po zadenuncjowaniu została wysłana do Auschwitz (wraz z siostrą). Po ewakuacji obozu trafiła do obozu Bergen-Belsen, pracowała w fabryce samolotów. W czasie marszu śmierci doczekała wyzwolenia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Haliny Pietruszki

Halina Pietruszka opisuje utworzeniu getta w Warszawie i swój wyjazd do Wohynia. Pod koniec 1942 r., po zlikwidowaniu tamtejszego getta wraca do Warszawy i ukrywa się po tzw. aryjskiej stronie. Jest sanitariuszką podczas powstania warszawskiego, a po upadku powstania zostaje wywieziona do Bergen-Belsen, potem do Ravensbrück (numer obozowy: 59107), następnie pracuje w fabryce amunicji w Lipsku. W kwietniu 1945 r. następuje ewakuacja więźniarek. Autorka doczekała wyzwolenia na terenie Niemiec.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Elżbiety Popowskiej

Zbiór wierszy Elżbiety Popowskiej podzielony jest na poetyckie wspomnienia z miejsc, w których była więziona (Pawiak, Majdanek, Ravensbrück, Bergen-Belsen), oraz te napisane po wyzwoleniu. Wiersze zawierają wiele odwołań do Boga. Przepełnione są bólem i cierpieniem, mocno zaakcentowane przez autorkę (i w ten sposób nazwane) jest męczeństwo Polaków. Zbiór zawiera przypisy z objaśnieniami znaczeń słów z żargonu więziennego.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia ze Stalagu XI-B Bergen-Belsen

Autorka wspomina swój krótki pobyt w Stalagu XI-B Bergen-Belsen. Trafiła tam 1 listopada 1944 r. po trzytygodniowym osadzeniu w międzynarodowym Stalagu XI-B w Fallingbostel. W porównaniu z poprzednim, w którym przebywała, był to mały obóz, będący filią Fallingbostel. Oprócz przybyłej z nią 374-osobowej grupy kobiet – żołnierzy i podoficerów Armii Krajowej - znajdowały się tam wcześniej przewiezione ok.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Basi Goldman

Basia Goldman przebywała w getcie łódzkim od 1940 r. W sierpniu 1944 r. wraz z rodziną trafiła do Auschwitz. Podczas selekcji ona i ojciec zostali skierowani do pracy w obozie, a matka i siostra do komory gazowej. Spędziła w Auschwitz pięć tygodni. 24 października wywieziono ją do obozu w Bergen-Belsen w grupie trzech tys. więźniarek. Dzień zaczynał się apelem o szóstej lub siódmej rano, później więźniarki dostawały ¾ litra zupy i dwadzieścia pięć dkg chleba. Stamtąd przeniesiono ją do obozu Elsnick, transport zajął dwa dni. Pracowała w fabryce amunicji. W kwietniu 1945 r.