publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powstania 1863 r. Włodzimiery z Jodłowskich Krąkowskiej, spisane na podstawie opowiadań autorki przez Felicję Krąkowską

Wspomnienia Włodzimiery z Jodłowskich Krąkowskiej, spisane przez jej córkę Felicję, dotyczą wydarzeń z okresu powstania styczniowego na terenie powiatu wieluńskiego. Po śmierci matki Włodzimiera Jodłowska zamieszkała u swego wuja Alberta Szusterskiego, właściciela majątku w Żytniowie i naczelnika powiatu wieluńskiego podczas powstania. Dom wuja był w tym czasie miejscem spotkań politycznych i obrad Rządu Narodowego w powiecie wieluńskim, w których autorka miała możliwość uczestniczyć – dzięki umiejętności szybkiego pisania została nieformalną sekretarką spotkań.

publikacje

Wróć do listy

Żart blokowej

Żart blokowej to jedno z opowiadań składających się na wspomnienia Hanny Znatowicz z okresu II wojny światowej, z czasu, kiedy była więźniarką w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Autorka została wywieziona do obozu wraz z siostrą i jej córką z Warszawy w wyniku aresztowań podczas powstania warszawskiego. Opowiadanie dotyczy pierwszych wrażeń po uwięzieniu w Ravensbrück, kiedy siostry zostały rozdzielone zgodnie z obozowymi procedurami.

publikacje

Wróć do listy

Upodlenie

Treścią opowiadania są dwa zdarzenia z okresu powstania warszawskiego. Pierwsze ukazuje grupę mieszkańców uwięzioną przez żołnierzy niemieckich i oczekującą na rozstrzelanie. Warszawiacy desperacko trzymają się nadziei rychłego nadejścia oddziałów powstańczych i uwolnienia. Wyczekiwanie przedłuża się, powstańcy nie nadchodzą, zaś uwolnienie przychodzi niespodziewanie ze strony pilnującego warszawiaków feldfebla. Ten oznajmia, że daruje wszystkim życie, jeżeli nikt nie ucieknie w ciągu najbliższej nocy.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o śp. Zofii Bobkównie

Wspomnienia opracowane przez Lesławę Kupcównę, dedykowane matce Zofii Bobkównej, Teodozji, nauczycielce w gdyńskim liceum, za pomoc w czasie wojny. Jak dowodzą zdjęcia umieszczone w maszynopisowej wersji wspomnień, przygotowanej z wyraźnym zacięciem literackim, ich rękopis został opatrzony przez autorkę fotografiami przedstawiającymi Bobkównę (oprócz tego na s. 2–3 znajduje się wiersz Kupcówny poświęcony pamięci Zofii pt. Po utracie Zosi). Dziewczęta – Kupcówna i Bobkówna – poznały się podczas drugiej wojny światowej w kościele franciszkańskim w Wilnie.

publikacje

Wróć do listy

Zima 44 r.

Wiersz opisujący los Polaków mających za przeciwnika nie tylko wrogie oddziały, lecz i wrogą aurę zimową. Wiersz stroficzny, biały, podzielony na trzy czterowersowe strofy.

publikacje

Wróć do listy

Zima 44 rok

Wiersz stroficzny, biały. Autorka opisuje ciężką dolę żołnierza zmagającego się z wrogiem podczas srogiej zimy.

publikacje

Wróć do listy

Zima 43/44 r. Wołyń

Wiersz podzielony na trzy strofy; Jankowska odwołuje się w nim do symbolu orła białego, który w utworze strzeże Polski i Polaków przed wrogiem podczas walk na Wołyniu.

publikacje

Wróć do listy

Bój o życie

Opowiadanie Bój o życie jest literacką wersją opisu operacji przeprowadzonej w ramach akcji „Burza” na Wołyniu. Autorka rozwija wątek związany z uderzeniem niemieckich sił na Sztuń i obroną miejscowości przez kompanię por. Zbigniewa Ścibora-Rylskiego „Motyla” – dowódcy „Błękitnych”. W sposób faktograficzny wydarzenia ze Sztunia zostały opisane przez autorkę w innym jej utworze – Kronice dwudziestolatki, rok 1944.

publikacje

Wróć do listy

Tak było naprawdę (Kronika dwudziestolatki, rok 1944)

Zapis przeżyć wojennych autorki z 1944 r. Urszula Jankowska, „Zula”, służyła jako sanitariuszka w kompanii „Motyl” – oddziale dowodzonym przez por. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego „Motyla”. Kronika jest świadectwem walk w tym okresie, m.in. obrony Sztunia, oraz relacją z kolejnych miejsc potyczek, w których autorka przebywała wraz ze swoim oddziałem (Ossa, Świniarzyn, Czmykos, Dominopol, Zamłynie, Sztuń, Lasy Kruszynieckie, Dubica, Krasne, Uścinów, Maśluchy, Lasy Parczewskie, Kozłówka).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gertrudy Matuszewskiej

Relacja dotyczy okoliczności internowania polskich więźniów w obozie Ostaszków–Kalinin. Autorka i jej mąż zostali aresztowani przez NKWD w listopadzie 1944 r. Osadzono ich w tymczasowym więzieniu w Suwałkach, gdzie czekali na innych więźniów z okolicznych miejscowości. Następnie przewieziono ich do więzienia w Białymstoku. Tam do wcześniejszej grupy aresztowanych dołączyły kolejne transporty więźniów i dopiero wówczas wszystkich załadowano do wagonów towarowych i wywieziono do łagru Ostaszków–Kalinin.

Strony