Diarystka na początku opisuje pobyt w Opolu w pierwszych miesiącach 1921 r. – spotkania towarzyskie w kręgu dyplomatów, zaangażowanych w prace Komisji Międzysojuszniczej. Janina podróżuje z kilkoma francuskimi dyplomatami do Krakowa, gdzie zwiedzają muzea i odbywają kolejne spotkania towarzyskie. W marcu wraca do Poznania, podczas gdy jej mąż, Adam, zostaje w Opolu, gdzie wkrótce ma odbyć się plebiscyt. W Poznaniu spotyka się ze swoimi rodzicami. Dowiaduje się, że majątek w Rajcy mimo wojny przyniósł stosunkowo duży dochód. Wszyscy są zaniepokojeni postępującą inflacją.

Relacja w kolejnym tomie dziennika zaczyna się jesienią 1919 r. Diarystka opisuje sytuację swojej rodziny na Litwie. Ciocia Klosia (Klotylda Potworowska), przebywająca cały czas w Mińsku, znalazła się w tamtejszym szpitalu z powodu dyzenterii. Od wuja Hieronima Kieniewicza Janina dowiaduje się, że choroba uratowała ciotkę od wywiezienia przez bolszewików: „Znajdowała się najprzód z wszystkimi naraz zakładnikami (paręset osób) w wielkiej ciasnocie w więzieniu, a pielęgnowała ją żydówka.

Diarystka wiosną 1919 r. cały miesiąc spędza w Wierzenicy u Augusta Cieszkowskiego („pana Gugi”). Potem wraca do Poznania, gdzie spotyka się z mężem, powracającym z Warszawy. Święta wielkanocne spędzają w Dobrojewie. Potem jadą do Oporowa, gdzie spotykają się z Kwileckimi. Dociera do nich wiadomość o odbiciu Wilna z rąk bolszewików przez wojsko polskie. Janina wyrzuca sobie, że nie starała się w jakiś sposób skontaktować z matką. Autorka jest zaangażowana w kwestie polityczne.

Żółtowscy pod koniec sierpnia 1918 r. wracają do Bolcienik, a następnie do Rajcy. Autorka dużo miejsca poświęca sprawom politycznym, śledzi bieżące wydarzenia, zwłaszcza sprawy polskie. W listopadzie notuje zaczerpnięte z gazet informacje o uformowaniu się polskiego gabinetu: „Gabinet jednak uformowany. Świeżyński prezesem ministrów, Głąbiński spraw zagranicznych, Chrzanowski spraw wewnętrznych. Na głównych stanowiskach sami ludzie, którym ufać można. Piłsudski ministrem wojny. Jeśli jest dobrym polakiem – to z tamtymi pójdzie zgodnie” (k.

Dziennik rozpoczyna się we wrześniu 1916 r. Żółtowscy z rodziną cały czas przebywają w majątku w Rajcy, który jest zajmowany przez oficerów armii austriackiej. Sytuacja staje się coraz cięższa, kończą się bowiem zapasy jedzenia, a dodatkowo w Rajcy pojawia się dyzenteria. Janina z matką są obecne na pogrzebie małej dziewczynki, która zmarła z powodu tej choroby – autorka opisuje wiejską ceremonię pogrzebową: „Ponieważ nie było księdza, więc poszłyśmy z Mamą na pogrzeb, ażeby przy trumnie odmówić modlitwy i zachować choć cień katolickiego obrządku.

Relacja zaczyna się od wydarzeń wojennych: zajęcia Warszawy w sierpniu 1915 r. przez Niemców. Żółtowscy przebywają głównie w Rajcy (wieś obecnie na terenie Białorusi), jednak zastanawiają się nad tym, jakie będzie najlepsze miejsce pobytu na stałe – matka Janiny proponuje przenieść się do Wilna. Ostatecznie decydują się pozostać w Rajcy, gdyż stwierdzają, że tam „bieg wypadków nie będzie natychmiastowy” (k. 11) i utrzymanie jest tańsze.

Jesienią 1914 r. Żółtowscy zmuszeni są do pozostania na Litwie. Przebywają w rodzinnym domu Janiny w Bolcienikach. Czas upływa spokojnie, na spotkaniach z rodziną i zwykłych zajęciach. Janina spotyka się m.in. z ciotką Lelą (Adelą Kieniewicz), ciocią Klosią (Klotyldą Potworowską), Dziunią (Jadwigą Łopacińską) i swoim dawno niewidzianym kuzynem, Lukiem (Ludwikiem Chomińskim). Chomiński jest zafascynowany polityką i gospodarką. Janinę coraz bardziej męczy rozmowa z nim.

Autorka na samym początku zapowiada, że swe wspomnienia dedykuje matce, bratu, a także dzieciom i wnukom. Tekst otwierają cztery pierwsze strofy Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Następnie Żygas przechodzi do charakterystyki Wileńszczyzny, która przedstawiona jest jako piękna kraina, pełna jezior, lasów, rzek, ziemia o bogatych tradycjach i zwyczajach. Przypomina autorce Warmię i Mazury. Pierwsza część wspomnień poświęcona jest w dużej mierze scharakteryzowaniu arystokratycznych korzeni Żygas. Najpierw autorka opisuje rodzinę ze strony matki.

Grot spisuje wspomnienia z czasów początku II wojny światowej aż do momentu ucieczki z obozu w Ravensbrück. Najpierw przedstawia sytuację w przededniu konfliktu – militarną mobilizację Niemców oraz ich akcje propagandowe służące zyskaniu przychylności Warmiaków i Mazurów. W radiu niemieckim słyszało się wówczas wiele antypolskich przemówień niemieckich spikerów. W sierpniu 1939 r. Mazur Gottfried Krischik odwiedził Grotów. Ostrzegł ich przed prześladowaniami ze strony hitlerowców, Grotowie nie dali mu do końca wiary. Jednak 28 sierpnia 1939 r.

Autorka zaczyna swój tekst od charakterystyki Wołynia – jego ludności, historii i kultury. Przedstawia okres żniw jako czas wytężonej pracy, a samych ukraińskich żeńców opisuje jako ludzi kochających pieśni. Dużo miejsca poświęca również zobrazowaniu piękna przyrody Wołynia oraz poszczególnych miejscowości (np. Równego czy Krzemieńca). Wymienia wiele wybitnych polskich osobistości, które były w jakiś sposób związane z tymi ziemiami, w tym m.in.