List do Haliny Martin. Autorka pisze, że wiadomość o śmierci Witka, męża Haliny, była dla niej szokiem, bo nie wiedziała o jego chorobach. Pamięta go uśmiechniętego, w pełni zdrowia. Miał w jej sercu szczególną pozycję nie tylko ze względu na osobistą sympatię, ale też z uwagi na pamięć, jakim uczuciem obdarzał go jej mąż.

Autorka dzieli się swoimi refleksjami nad smutną koleją rzeczy, która powoduje coraz większą pustkę wokół. To normalne, że ludzie umierają, ale w niej budzi to stale uczucie buntu.

List i dwie kartki do Haliny Martin.

Kartki pochodzą z 1971 i 1972 r. Obie zostały napisane w okresie wielkanocnym, zawierają życzenia świąteczne. W pierwszej autorka pisała o nieokreślonej niespodziance, którą otrzymała pocztą. W drugiej wyraziła swój niepokój z powodu długiego milczenia Haliny. Zastanawiała się, co mogło być tego przyczyną i czy wszystko było u niej w porządku.

Adela i Inda Liberman informują o wkroczeniu wojsk niemieckich do Równego (ob. Ukraina) 30 czerwca 1941 r. Niedługo potem zarządzono spis ludności, ze szczególnym uwzględnieniem liczebności Żydów. Szybko utworzono zarząd gminy (Judenrat), składający się ze stu osób. Na gminę nałożono kontrybucję. Żydzi starali się znaleźć pracę, ponieważ brak zatrudnienia oznaczał obowiązek podjęcia ciężkich robót – kopania rowów i sprzątania domów po remontach (po dwanaście godzin dziennie). Wszyscy Żydzi musieli nosić opaski z Gwiazdą Dawida (później zastąpione łatami).

Zapiski Kachowskiej mają charakter dziennika –  zostały ułożone w porządku chronologicznym, a kolejne wpisy opatrzono datą dzienną. Pomiędzy nimi znajdują się również brudnopisy jej listów do bliskich. Pierwszy wpis pochodzi z 22 sierpnia (1918 r.), wkrótce po osadzeniu autorki w więzieniu i skazaniu jej na karę śmierci (za współorganizację zamachu na Hermana von Eichhorna, niemieckiego feldmarszałka dowodzącego siłami okupacyjnymi na Ukrainie). 

List kierowany jest do Janusza Przewłockiego ze Związku Sybiraków. Autorka wcześniej przesłała mu swoje wspomnienia z zesłania na Syberię. Starała się opisać najważniejsze wydarzenia, m.in. śmierć jej dziecka i ojca. Podaje też dane swojego brata przyrodniego, Zygmunta Tyzenhauza, oraz jego żony i synów. Daje wyraz przypuszczeniom co do genealogii jej samej i bliskich. Podejrzewa, że prawdopodobnie pochodzi z gałęzi rodziny inflanckiej, nie posiada jednak żadnych dokumentów na potwierdzenie tego faktu.

Rodzina autorki mieszkała w Średnicy (ob. woj. białostockie). Ojciec przez osiem lat służył w wojsku carskim, a po wejściu Sowietów na teren Polski w 1939 r. dołączył do ruchu oporu. Został zdradzony przez jednego z rodaków. NKWD przyszło w nocy do domu rodzinnego autorki i oświadczyło, że za wrogą działalność ojca cała rodzina zostaje skazana na zesłanie. Pozwolono im spakować ciepłe ubrania i żywność na kilka tygodni. Jeden z cywilów podpowiedział matce, by spakowała też maszynę do szycia. Sąsiad odwiózł ich do punktu zbiorczego w Czyżewie. W tłumie zesłańców były same kobiety i dzieci.

Helena Najmark powiedziała, że 10 września 1939 r. do Ostrowi Mazowieckiej wkroczyły oddziały niemieckie. Trzy dni wcześniej miasto opuściły polskie władze wojskowe i cywilne oraz mężczyźni zdolni do noszenia broni. W czasie okupacji rozpoczęły się akcje antyżydowskie. Niemcy spędzili starszych Żydów do budynku szkolnego. Tam obcięli im brody, kilku mężczyzn zastrzelili, a pozostali musieli czyścić sanitariaty. W tym czasie rozpoczął się rabunek żydowskiego mienia. Część rzeczy wyrzucono ze sklepów i domów na ulice, a niektóre z nich zabierali Polacy.

Anna Mass przebywała w getcie przemyskim i pracowała w ochronce dla dzieci, do której przylegał ośrodek opiekuńczy dla starców (dawne koszary przy ul. Czackiego). W sierocińcu znajdowało się ok. trzystu dzieci i niemowląt. W sąsiednim domu dla starców przebywało ok. czterdziestu osób. W sierpniu 1942 r., po pierwszej akcji likwidacyjnej w getcie, liczba nieletnich podopiecznych wzrosła do ponad czterystu.

Zofia Zaleska na początku pamiętnika umieściła adnotację: „Autorka bierze pełną odpowiedzialność za opisane fakty. Oryginały cytowanej korespondencji znajdują się w jej posiadaniu”. Zaleska załamała się po śmierci jedynego syna i przebywała wbrew własnej woli w szpitalach psychiatrycznych w Pinner (Middlesex) oraz Northampton. Krytykuje angielskie szpitale psychiatryczne, a także polskie środowisko emigracyjne, w tym rząd londyński. Wspomina o swoim strajku głodowy, który podjęła w szpitalu, aby zostać zwolnioną, zapisuje nazwy podawanych jej leków.

Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Mościsk Lidia Grünberg ukrywała się z rodziną w szpitalu, którego dyrektorem był jej ojciec. 15 maja 1942 r. Niemcy wywieźli z Mościsk kilkuset Żydów do obozu we Lwowie i Jaktorowie. 12 października 1942 ok. 2 tys. miejscowych Żydów deportowano do obozu w Bełżcu, a pięciuset rozstrzelano na pobliskim cmentarzu. Po kilku dniach Grünbergowie przenieśli się ze szpitala do getta. W małej izbie mieszkało osiem osób, oprócz nich rodzina Wieslów. Autorka opisała losy Żydów z Mościsk – aptekarzy, prawników, lekarzy. Rodzina Grünbergów zdecydowała się na ucieczkę.