publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Władysławie Podkowińskim

Wspomnienia Stanisławy Kiniorskiej z Jasieńskich rozpoczynają się od 1893 r., kiedy poznała Władysława Podkowińskiego za sprawą krytyka, kolekcjonera i mecenasa sztuki Feliksa Jasieńskiego, podczas wakacji w Sobótce i Bidzinach (Sandomierszczyzna), które były rodzinnymi majątkami Jasieńskich. Miała wtedy trzynaście lat, a malarz prawie trzydzieści. Między Podkowińskim a jej rodziną nawiązała się przyjaźń. Autorka przedstawia Podkowińskiego jako nerwowego, cichego, wrażliwego artystę i porównuje go do rozkapryszonego dziecka. Przypomina, że dużo chorował, żył bardzo skromnie i był – jak twierdzi – niedożywiony. Napisała, że należał do artystów, którzy po przyjeździe ze studiów za granicą (Petersburg, Paryż), spotkali się z niezrozumieniem ze strony publiczności. Podkowińskiego zauroczyły miejscowe krajobrazy, które utrwalał na płótnach w różnych porach dnia, próbując uzyskać nowe, świetliste efekty. Malował także zabudowania dworu w Bidzinach oraz ogród. Kiniorska opisała szczegółowo swój ulubiony obraz namalowany przez Podkowińskiego – pejzaż o zmierzchu z rosochatą wierzbą i stawem. Miała ona jeszcze dwa inne jego dzieła, lecz spłonęły na Mokotowie w czasie powstania warszawskiego. Malarz udzielał jej nieodpłatnie lekcji, dzięki którym już jako dziecko mogła inaczej odbierać naturę, kolory i światło. Uznała tę naukę za bardzo ważną w swoim życiu.

Po powrocie do Warszawy Podkowiński rzadko widywał się z rodziną Jasieńskich, ale zaprosił Stanisławę do swojej pracowni przy Nowym Świecie, gdzie powstawały m.in. jego weduty. W Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych wystawiono Szał uniesień (1894) i w związku z tym autorka omawia sprawę skandalu, który obiegł warszawskie salony, a dotyczył próby zniszczenia obrazu przez malarza. Pocięte nożem płótno zostało sklejone i kupione przez Feliksa Jasieńskiego. Podkowiński zmarł w 1895 r. Kiniorska ponownie podkreśla, że był niedoceniony i nieżyczliwie traktowany, dlatego broniła jego dobrego imienia w sprostowaniach i artykułach, które wysyłała do gazet. W zakończeniu wspomina, że odezwała się do niej młoda profesor sztuki ze Lwowa, która planowała napisać pracę o Podkowińskim i chciała sfotografować obrazy, które Kiniorska posiadała.

Autor/Autorka: 
Opis fizyczny: 
40 k. ; 21 cm.
Postać: 
zeszyt
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1945
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
Rps akc. 12592
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
życie i działalność artystyczna Władysława Podkowińskiego, jego przyjaźń z rodziną Jasieńskich
Zakres chronologiczny: 
Od 1893 do 1895
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia