publikacje

Wróć do listy

Dzienniki Anny Reiterowej z lat 1949–1968

Pierwszy zeszyt „Kontrola wewnętrzna” od 17 stycznia 1949 r. do 20 października 1950 r.. Zapiski bardzo osobiste, dotyczą głównie życia religijnego i doskonalenia charakteru w odniesieniu do wskazówek zawartych w Piśmie Świętym i książkach, które czyta (np. „Dobroć” Fabra). Reiterowa przeżywa niemożność skupienia podczas modlitwy, zauważa, że podczas wieczornego rachunku sumienia wspomina przede wszystkim o dobrych rzeczach, które uczyniła, a nie o złych. Analizuje swoje wady (roztargnienie, upodobanie w sobie, oschłość i niewyrozumiałość wobec młodych) i postawę wobec innych ludzi, zwłaszcza tych, do których ma krytyczny stosunek i stara się nie wyrażać go wprost. Opisuje również zmiany w zachowaniu, będące rezultatem pracy nad sobą (wymienia je w dzienniku jako „Misje”), np. większe skupienie podczas modlitwy. W dziennych zapiskach odnotowuje również przyjętą komunię świętą, udział w rekolekcjach i mszach.

Drugi zeszyt od 8 stycznia 1950 r. do 27 stycznia 1957 r. W kolejnym zeszycie Reiterowa wyraźnie zmienia charakter diarystycznej narracji – z fragmentarycznej i skupionej wyłącznie na życiu religijnym przechodzi do opowieści o sobie znacznie bardziej złożonej i obszernej, pojawiają się również szczegóły z życia codziennego, refleksje, zapisy snów, przy czym zachowuje również uwagi na temat swojej religijności (spisuje uchybienia w swoim zachowaniu, postanowienia związane z samodoskonaleniem) i stosunku wobec innych ludzi. Z pierwszego wpisu w tym zeszycie wynika, że jest to pierwszy tak pełny dziennik, jaki do tej pory prowadziła (postanowienie spisywania codziennych notatek poczyniła podczas świąt Bożego Narodzenia spędzonych w Krakowie w 1949 r.). Pisze m.in. o zmarłym mężu („Już od 7 lat jestem sama i jest mi z tym źle”, k. 18r), honorarium otrzymanym za recenzję dla „Dziś i Jutro”, czytanych książkach (np. powieść Brezy „Niebo i ziemia”, którą określa jako dobrą, ale bliską pornografii), samotności, przeżywaniu starości, trudnościach we współpracy ze „Słowem”. Odnotowuje regularnie udział (albo brak) we mszy świętej (przeżywa przy tym osłabienie wiary), pisanych i otrzymanych listach, odwiedzinach, aktywności zawodowej. W dzienniku pojawiają się uwagi dotyczące samego notowania – Reiterowa robi sobie wyrzuty za brak wpisów; jeśli w danym dniu nie sporządza notatki, tłumaczy to później „nijakością” minionych dni.

Trzeci zeszyt od 16 stycznia 1955 r. do listopada 1968 r.. Zapiski datowane, mimo to Reiterowa odchodzi od wcześniej rozpoczętego dziennego notowania, typowego dla diarystycznej narracji. W zeszycie odnotowuje uwagi na temat natury człowieka, roli rozumu, woli i wiedzy w życiu religijnym, refleksje po kazaniu na temat szóstego przykazania, czy po rekolekcjach w marcu 1956 r. Zapiski z marca 1966 r. i kolejne (od k. 95v) sporządzone wyraźnie zmienionym charakterem pisma. Reiterowa skarży się na depresję, osamotnienie, rozważa samobójstwo albo eutanazję, nie odczuwa sensu życia. Odnotowuje udział w spowiedzi i mszy świętej, tak jak wcześniej spisuje również postanowienia związane z doskonaleniem charakteru. Ma coraz bardziej dojmujące poczucie zbliżającej się śmierci.

Czwarty zeszyt od 13 grudnia 1965 r. do 22 marca 1966 r. Tak jak w drugim zeszycie dziennika – narracja diarystyczna Reiterowej staje się bardziej spójna, mniej fragmentaryczna. Być może dzieje się tak po tym, jak diarystka odnajduje swoje zapiski z lat 50. Zauważa, że obecnie jest przeważnie tą samą jak przed dziesięciu laty, utrzymały się również te same wady – nieopanowanie w myślach i słowach, brak wytrwałości w realizowaniu postanowień. Po przejrzeniu starego dziennika decyduje się również na kontynuowanie notowania, choć tym razem już na krótko, gdyż – jak pisze – „Najwyższy czas na »wyprowadzkę«” (k. 101r). W tym czasie czuje się zmęczona życiem, samotna, a pisanie zastępuje jej rozmowy ze zmarłymi bliskimi. Wspomina również o wspomnieniach, które spisała i które zakupiło Ossolineum – „Może kiedyś, po mojej śmierci zostaną wydane”. Wpisy z 31 stycznia i 22 marca sporządzone na maszynie do pisania, po tym, jak autorka złamała obie ręce. Skarży się w nich na zły stan zdrowia, wspomina też o napisanych przez siebie artykułach poświęconych ruchowi ekumenicznemu.

Autor/Autorka: 
Redakcja: 
Miejsce powstania: 
Warszawa
Opis fizyczny: 
125 k.
Postać: 
zeszyt
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
Od 1949 do 1968
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
1690
Uwagi: 
Tytuł nadany przez Archiwum Kobiet. 4 zeszyty, zapisane piórem (czarny atrament), ołówkiem, kilka kart maszynopisu (k. 109-113), do dziennika dołączone k. 124-125, luźne, spisane na maszynie, dotyczące refleksji najprawdopodobniej porekolekcyjnych. Pierwszy zeszyt: k. 1-17, w tym zapisane 1-9, 10 x 14,5 cm, k. 10 luźna, 21 x 14,5 cm, wyrwana z innego zeszytu, z notatkami z rekolekcji 10-14 marca 1953 r. u o. Przybylskiego. Drugi zeszyt: 21 x 14,5 cm, w linie, czarny atrament + ołówek, k. 18-82, luźne kartki: 77-82. Trzeci zeszyt: 15 x 10 cm, k. 83-100, luźne kartki 93-94, „1955 r. 1956 r.” (odręcznie zapisany tytuł na okładce). Czwarty zeszyt: k. 101-123, w tym zapisane 101-108 + 109-113 maszynopis.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
duchowość kobiet, diarystyka kobiet, depresja u kobiet, stosunek do ekumenizmu, życie religijne w Polsce XX w.
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1949 do 1966
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
dziennik/diariusz/zapiski osobiste