publikacje

Wróć do listy

Coś niecoś z mojego filmu. Wspomnienia

Maria Skrochowska przed wojną autorka prowadziła dzienniki i zapiski, które uległy zupełnemu zniszczeniu w powstaniu warszawskim. Została zachęcona przez znajomego, którego nazwiska nie wymienia, do spisania wspomnień. Zajęła się tym po zakończeniu II wojny światowej. Wspomnienia rozpoczynają się podaniem okoliczności podjęcia pracy sekretarki u ociemniałej Elisabeth Paris: znajoma matki szukała kogoś odpowiedniego dla francuskiej pisarki i tłumaczki i zaproponowała zajęcie Marii Skrochowskiej. Do jej obowiązków należało czytanie tekstów niemieckich, angielskich, francuskich oraz zapisywanie tłumaczeń Paris. Wielką przyjemnością dla autorki było samodzielne tłumaczenie, na co pracodawczyni niekiedy jej pozwalała. Skrochowska odnotowuje niektóre obyczaje francuskie: umiejętne zarządzanie czasem, kuchnię oraz traktowanie jedzenia jako czegoś podrzędnego w stosunku do spotkania towarzyskiego przy stole. Opisuje nastroje we Francji przed wybuchem I wojny światowej (raził ją podszyty podziwem stosunek Francuzów do Niemców i niedowierzanie, z jakim traktowano jej opowieści o ucisku, którego doświadczyli Polacy w Poznańskiem) oraz działania wojenne, które mogła zaobserwować mieszkając w Avenay. Relacjonuje swą trudną sytuację po śmierci Paris – straciła wówczas źródło dochodów oraz dom rodzinny. Informuje o kolejnych miejscach zatrudnienia i okoliczności utraty poszczególnych prac. Pamiętnikarka kreśli obraz kolonii polskiej w Paryżu, przede wszystkim sporządza charakterystykę Władysława Mickiewicza – podziwia jego patriotyzm, docenia też umiejętności gawędziarskie (żałuje, że nie zapamiętała jego opowieści, których z zafascynowaniem słuchała), relacjonuje poniedziałkowe spotkania w jego domu. Przybliża postać Jadwigi Zamoyskiej z Działyńskich oraz jej działalność społeczną. Opowiada o bliskiej relacji z Ludwikiem Pugetem (poznała go w dzieciństwie w Krakowie i traktowała jak brata; zaznajomił ją z Olgą Boznańską, która malowała portret autorki), o swoich znajomych w Paryżu, których z czasem przybywa: Jadwidze Romerównej – bliskiej przyjaciółce, Claire Chancerelle, Ewie Jełowickiej, Francuzce Susanne, Bisi Sapieżance, Zbigniewie Zalewskim, Kazimierzu Pruszkowskim i jego żonie Marii. Wiele relacji dotyczy spotkań kręgu przyjaciół i ich zajęć. Skrochowska snuje również wspomnienia o członkach swojej rodziny, m.in. o bracie Józefie czy stryju, Eustachym Skrochowskim, który sfinansował jej naukę w szkole handlowej, Handelsschule Alois Weiss, a jej siostrze – kurs malarski w Wiedniu.

Pamiętnikarka dzieli się swoimi wrażeniami o wydarzeniach historycznych, w których uczestniczyła lub o których słyszała: wizycie Józefa Piłsudskiego w Paryżu w 1919 r., zamachu majowym w 1926 r., pogrzebie marszałka Ferdinanda Focha w 1929 r., obchodach stulecia wydania Pana Tadeusza w 1934 r., Anschlusie Austrii w 1938 r. Prezentuje swe opinie o znanych osobach: Władysławie Żeleńskim (ojcu Tadeusza), Piłsudskim, generałach Maxime Weygandzie i Maurice Gamelinie. Krytycznie wypowiada się o Armii Francuskiej, w której dochodziło – jej zdaniem – do deprawacji pod wpływem ruchów pacyfistycznych. Opowiada także o swoich urlopach. Podróżuje po Europie: odwiedza Anglię, Włochy, Szwecję, Hiszpanię, Polskę. W 1922 r. pielgrzymowała do Lourdes. W 1926 roku przyjechała na kurację do Kosowa w Karpatach Wschodnich – znanego wówczas zakładu przyrodoleczniczego założonego przez Apolinarego Tarnawskiego. Podaje ponadto okoliczności wypadku samochodowego, w którym została poszkodowana. Referuje choroby i dolegliwośc, na które cierpiała: w 1937 r. zapadła na zakaźną chorobę skórną, w ramach kuracji stosowała łóżko wodne.

Skrochowska przybliża również swoją sytuację w czasie II wojny światowej: kampanię wrześniową spędziła w Warszawie razem z siostrą i jej mężem. Opowiada o życiu w Moszczenicy, w majątku przyjaciółki Krystyny Szczanieckiej, pracach gospodarskich, nielicznych odwiedzinach Niemców, wydarzeniach życia codziennego.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Gdańsk, Wrzeszcz
Opis fizyczny: 
240 k. ; 29,5 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1960
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
akc. 7925
Uwagi: 
Tusz czarny. Papier o różnym stopniu zażółcenia, niewielka część kart biała. Część kart zniszczona spinaczem, którym pierwotnie była spięta.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Osoba, której dotyczy treść: 
Główne tematy: 
praca zawodowa kobiet, organizowanie i funkcjonowanie polskiej placówki dyplomatycznej po I wojnie światowej, Polonia w Paryżu w okresie międzywojennym, okupacja w niewielkim majątku ziemskim, podróże po Europie, II wojna światowa, dzieje rodzinne
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1900 do 1950
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia