publikacje

Wróć do listy

Szwalnia

Akcja opowiadania toczy się w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbrück w 1945 r., w okresie Wielkiego Postu, przedstawia historię jednego dnia pracy więźniarek w szwalni. Bezosobowa narracja obrazuje codzienność obozową pod koniec wojny – przerywane wspólnymi modlitwami rozmowy kobiet podczas pracy obejmują przeróżne tematy: od doszukiwania się w snach oznak nadchodzącego oswobodzenia poprzez wymianę przepisów kulinarnych z powodu zbliżającej się Wielkanocy, po wspomnienia i dyskusje literackie.

publikacje

Wróć do listy

Upodlenie

Treścią opowiadania są dwa zdarzenia z okresu powstania warszawskiego. Pierwsze ukazuje grupę mieszkańców uwięzioną przez żołnierzy niemieckich i oczekującą na rozstrzelanie. Warszawiacy desperacko trzymają się nadziei rychłego nadejścia oddziałów powstańczych i uwolnienia. Wyczekiwanie przedłuża się, powstańcy nie nadchodzą, zaś uwolnienie przychodzi niespodziewanie ze strony pilnującego warszawiaków feldfebla. Ten oznajmia, że daruje wszystkim życie, jeżeli nikt nie ucieknie w ciągu najbliższej nocy.

publikacje

Wróć do listy

Pieski

Autobiograficzne opowiadanie w trzech częściach. Miejscem akcji opowiadania I. Pieski jest okupowana Warszawa jesienią 1939 r. Opowiadanie z narracją pierwszoosobową zawiera opis trudności aprowizacyjnych – problemu z dostępem do wody i żywności. Główne wydarzenia rozgrywają się przy hydrancie, gdzie mieszkańcy Warszawy oczekują w kolejce po wodę. Panuje nastrój przygnębienia, beznadziei i bierności, co uwidacznia się również w ludzkim wyglądzie.

publikacje

Wróć do listy

Marzenia okupacyjne

Wiersz stroficzny, rymowany, składający się z dwunastu sześciowersowych strof. Podmiot liryczny snuje wizję pierwszych chwil spędzonych w wolnej Warszawie. Wyobraża sobie, dokąd pójdzie i jakie miejsca wówczas odwiedzi. Swoją fantazję powojennego spaceru rozpoczyna od placu Trzech Krzyży, potem kieruje się w stronę Łazienek, m.in. przez plac na Rozdrożu i Ogród Botaniczny. Podczas przechadzki, odnajdując znane fragmenty miasta, przypomina sobie związane z nimi szczęśliwe chwile z przeszłości.

publikacje

Wróć do listy

III/1944/

Utwór poetycki Hanny Znatowicz III/1944. Wiersz stroficzny, rymowany, podzielony na osiem czterowersowych strof, dołączony do cyklu BIURO. Jesień 1944 r., fragment z życia w niemieckim podobozie pracy. Wiersz opisuje pracę kobiet – grupy więźniarek z Warszawy – w biurze, przy sporządzaniu raportów. Wyraża poczucie beznadziei, zagrożenia i rezygnację z powodu panujących w obozie warunków. Ubrane w obozowe pasiaki kobiety zostają przyrównane do spowitych w kokon poczwarek. W wierszu wybrzmiewa silna tęsknota za dawnym, minionym życiem, za Warszawą.

publikacje

Wróć do listy

II/1942/

Utwór Hanny Znatowicz zatytułowany II/1942/ z cyklu BIURO. Wiersz stroficzny, rymowany, podzielony na osiem czterowersowych strof. Podmiot liryczny mówi o wykonywanej w czasie wojny pracy, w czerwcu 1942 r., najprawdopodobniej w Warszawie („miasto”). Opisuje grupkę ludzi sporządzających tajne raporty na temat wojny, pod przykrywką zwykłej pracy w biurze. Wiersz wyraża niepokój i poczucie ciągłego zagrożenia, uczucia kontrastujące z panującą na zewnątrz aurą – słonecznym i pełnym zieleni czerwcem.

publikacje

Wróć do listy

Listy Ireny Solskiej do Seweryny Broniszówny, 1949-1952

Irena Solska, odbywająca w tym czasie leczenie, pisała do aktorki Seweryny Broniszówny (1891-1982) jako do przyjaciółki, która była wówczas jeszcze aktywna zawodowo, wiązała więc autorkę listów z aktualną praktyką teatralną. Poza tym od 1951 r. Solska co miesiąc upoważniała Broniszówną o odebranie i przesłanie jej gaży, jako że od tego roku znajdowała się na liście Teatru Polskiego w Warszawie, jednocześnie tam już nie mieszkając (aktorka w te lata już nie miała własnego mieszkania). Listy Solskiej z tego okresu przepełnione są krytyką obecnego stanu teatru.

publikacje

Wróć do listy

Relacja małżeństwa Marzeny i Wiesława Kęcików

Dokument zawiera opis wspomnień Marzeny i Wiesława Kęcików dotyczący ich działalności opozycyjnej w latach 1977–1985. Zgodnie z relacją, po wyjściu z więzienia Wiesław Kęcik żeni się w 1974 r. z Marzeną [de domo Górszczyk]. Następnie oboje wyjeżdżają do Wrocławia, aby ukończyć rozpoczęte wcześniej studia. Podczas nauki na uniwersytecie para spotyka się z ludźmi o podobnym światopoglądzie, dlatego też inicjuje powstanie wrocławskiego Studenckiego Komitetu Solidarności (wzorem klubów krakowskich i warszawskich).

publikacje

Wróć do listy

Anna Walczyk do Haliny Martin, 1985–1987

Halina Martin przyjaźniła się z rodziną autorki. Anna była z gościną u Cioci (jak nazywała adresatkę listu) w Londynie w 1985 r., bardzo ciepło wspominała ten pobyt. Autorka była tłumaczką, w 1986 r. ukazała się pierwsza książka, którą przetłumaczyła. Jej były mąż walczył z nią o mieszkanie. Ostatecznie wyprowadził się z niego i tymczasowo zamieszkał w mieszkaniu koleżanki, oczekując na wykończenie swojego własnego, co miało potrwać półtora roku. W 1986 r. Anna planowała podróż do Londynu, z nieznanych powodów nie doszła ona do skutku.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Katarzyny Sali, 15.05.2002

List Haliny Martin do Katarzyny Sali, która miała odwiedzić ją w Londynie. Dom autorki od wielu lat był otwarty dla przybyszów z Polski, znajdowali tam schronienie bliżsi i dalsi znajomi, ich dzieci i znajomi, a w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej także działacze opozycyjni. Z listu nie dowiadujemy się w jakim celu Sala miała przybyć do Londynu, ale w liście jest mowa o szkole. Ze zgromadzonych w teczce materiałów można wywnioskować, że chodziło m.in.

Strony