publikacje

Wróć do listy

Jedno życie

Autorka opisuje losy Polaków na Kresach Wschodnich na przykładzie własnej rodziny. Urodziła się na terenach obecnej Białorusi, na osiedlu fabrycznym Rajówka koło Ilii (trzydzieści pięć kilometrów od Mińska, czterdzieści pięć kilometrów od Starej Wilejki), dokąd jej rodzice (z synkiem) sprowadzili się z Wilna. Ojciec był urzędnikiem i kapelmistrzem orkiestry fabrycznej, tu znalazł zatrudnienie w fabryce tektury i papieru Bogdanowicza. W 1935 r. urodziła się Apolonia. Dzieciństwo wspomina beztrosko do momentu wkroczenia wojsk sowieckich we wrześniu 1939 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Lilii Niemczewskiej

Autorka opisuje swoje aresztowanie, które miało miejsce w dniu 30.11.1944 r., oraz późniejsze przesłuchania, prowadzone przez Józefa Światłę. Autorka działała w służbie Pomocy Żołnierzom, w ramach 27 dywizji AK.

publikacje

Wróć do listy

b.t [Mój Drogi...]

Listy Marii Zielińskiej do jej męża Walentego Zielińskiego są korespondencją dotyczącą spraw rodzinnych. Autorka opisuje jak spędziła dni, wylicza codzienne czynności domowe, które prowadziła, wspomina o uczuciach towarzyszących poszczególnym sytuacjom. 

 

publikacje

Wróć do listy

Fragmenty dziennika Wandy Leopold z lat 60.

Zapiski diariuszowo-pamiętnikarskie (datowane, notatki łączące bieżący rejestr z retrospekcją). Niewiele miejsca poświęca autorka codziennej egzystencji. Zamiast tego zwraca się ku wspomnieniom wojennym, a także rozmyślaniom na temat wartości literatury, która – jak twierdzi – nie jest traktowana w Polsce „intelektualnie” (k. 6). Zresztą notatki związane z codziennymi zajęciami opatruje pogłębionymi obserwacjami, przez co te fragmenty nabierają charakteru eseistycznego.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Danuty Dobrowolskiej

Dwa artykuły wspomnieniowe profesor Danuty Dobrowolskiej. Pierwszy zatytułowany O trudnościach w wyjazdach zagranicznych w okresie pracy w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w W-wie (Warszawa, 11 lutego 1992 r.). Na trudności związane z wyjazdami zagranicznymi autorka (nieprzynależąca do PZPR) nie natknęła się w przypadku blisko jednej trzeciej wszystkich wyjazdów (o tych wyjazdach też nie wspomina). Trudności związane z wyjazdami zaczęły się w latach 70. XX w. Polegały m.in.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik z powstania warszawskiego

W pierwszym wpisie autorka wspomina, że wcześniej podejmowała już próby prowadzenia dziennych zapisków, ale zabrakło jej wytrwałości. O swojej motywacji pisze: „Więc dzisiaj, kiedy już starość nadeszła, chcę rzecz tę naprawić i spróbuję spisywać zdarzenia i fakty, które mię najbardziej uderzyły lub wzruszyły, choć czuję dobrze, że reaguję teraz o wiele słabiej i obojętniej na rzeczy, które dawniej mię porywały” (k. 3r). W 1935 r. wpisała do dziennika tylko jedną notatkę. Kolejny wpis pochodzi z 1 stycznia 1936 r., w którym wspomina o wydarzeniach z poprzednich miesięcy, m.in.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z działalności Ligi Kobiet Pogotowia wojennego od r. 1914 do 1918 r.

Gdy wybuchła pierwsza wojna światowa, Anna Grodecka przebywała w Krynicy. Stamtąd przedostała się do Krakowa z zamiarem powrotu do domu w Warszawie. Było to jednak ryzykowne ze względu na tłumy wracających ludzi do stolicy, zatem autorka zdecydowała się zamieszkać tymczasowo w Zakopanem. Tu – za namową kobiety mieszkającej w tym samym pensjonacie – zajęła się szyciem bielizny dla żołnierzy. Ostatecznie Grodeckiej udało się wrócić do Warszawy – była tam, gdy w 1915 r. do miasta wkroczyły oddziały niemieckie.

publikacje

Wróć do listy

Z moich wspomnień o pracy w Bibliotece Narodowej do roku 1957

Pracę w Biurze Katalogowym Biblioteki Narodowej (Dział Druków Nowszych) autorka rozpoczęła 1 stycznia 1947 r. (w gmachu ówczesnej SGPiS), później została przeniesiona do Działu Informacji. Podczas wojny, w latach 1942–1944, pracowała w tzw. Staatsbibliothek Lublin, a przez sześć miesięcy w 1946 r. – w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Środowisko pracowników Biblioteki Narodowej było sfeminizowane. „Niektóre koleżanki żartobliwie twierdziły, że mężczyźni w bibliotekach to raczej osoby o cechach patologicznych” (k. 3).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Jerzym Ostrowskim

Jerzy Ostrowski – pisarz, uczestnik pierwszej wojny światowej (w armii rosyjskiej), następnie należał do Polskiej Organizacji Wojskowej i służył w wojsku polskim. Urodzony 9 stycznia 1897 r. w Chodlu. W latach 1930–1931 pracował w Ministerstwie Oświaty jako radca, został z tego stanowiska usunięty. W latach 1931–1932 wizytował szkoły średnie w Kuratorium Wileńskiego Okręgu Szkolnego. W 1932 r. założył w Wilnie czasopismo „Ster”, był też stałym współpracownikiem „Muchy” pod redakcją Władysława Buchnera. W listopadzie 1939 r.

publikacje

Wróć do listy

Ku wolności

Cykl Ku wolności zawiera opowiadania, będące częścią wspomnień autorki z obozu w Ravensbrück. Pięcioczęściowy cykl, z narracją pierwszoosobową, opisuje szczegółowo m.in.: pochód w marszu śmierci, wyzwolenie i kolejne etapy powojennej tułaczki. W kwietniu 1945 r., w czasie ucieczki przed zbliżającym się frontem alianckim, przymusowo wyprowadzono niemal wszystkich więźniów z Ravensbrück. Po sześciu dniach wędrówki grupa kobiet, w której znajdowała się narratorka, została cudem odbita przez wojska amerykańskie i odzyskała wolność.

Strony