publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia i dziennik

Wspomnienia obejmują okres ok. 1890–1940. Romerowa pisała je na zesłaniu w Rosji (tj. ok. 1942 r.). Być może stanowiły brulionową wersję większej całości, która nie powstała.Zbiór wspomnień Zofii Romerowej rozpoczyna sie od opisu domu rodzinnego, znajdującego się przy ulicy Niemieckiej 3 w Wilnie (tzw. Szyszkarnia – od nazwiska właściciela – Szyszki). Opis mieszkania Dembowskich (przed przeprowadzką na Pohulankę), rodzinnych zwyczajów, gości, a także innych mieszkańców wileńskiej kamienicy, wśród których był Bernard Hłasko, okulista, prowadzący światowe życie, przyjaciel ojca, także Paulin Załęski, stały gość rodziny Węsławskich (niedoszły mąż warszawskiej Żydówki Lewentalówny). Kolejny rozdział dotyczy wileńskich ulic – malowniczy opis młodzieńczych itinerariów miejskich autorki, w których opisuje główne szlaki swoich wędrówek, miejski krajobraz, a także osoby związane z poszczególnymi miejscami, m.in. Tadeusza Wróblewskiego, mecenasa i kolekcjonera, który mieszkał przy dawnym placu Napoleona (w mieszkaniu Wróblewskiego odbywały się zebrania wskrzeszonego Towarzystwa Szubrawców).

Krótki passus poświęcony jest teatrowi polskiemu Nuny Młodziejowskiej, aktorki i działaczki społecznej, inny nauczycielce Zofii Paszkowskiej mieszkającej na ulicy Garbarskiej („miała wielki wpływ na mój rozwój umysłowy. Młoda aktywistka, umysł żywy, idąca ciągle z prądem”). Ponadto zbiór zawiera m.in. krótkie wspomnienie z Zakopanego, gdzie autorka jeździła z rodzicami (kontakty z Witkiewiczami, panią Lilpop, stryjenką Bronisławową Dembowską, Stanisławem Przybyszewskim, Stefanem Żeromskim, Henrykiem Sienkiewiczem, który Romerowej opowiadał o swoim pobycie w Afryce, wędrówki po górach, np. do Doliny Kościeliskiej, wyprawy razem z Witkacym i Tymonem Niesiołowskim).

W pierwszej części wspomnień znajduje się ponadto dziennik Romerowej (prowadzony podczas pobytu w Cytowianach) z okresu od marca 1941 do 10 sierpnia 1943 r. Autorka jako motywację codziennego notowania przywołuje dzienniki Michała Romera. Jej dziennik to nieregularne zapiski intymne i dotyczące życia codziennego z pobytu na zesłaniu w Syktywkarze. Od 1942 r. zapiski stają bardzo regularne, dotyczą pracy w polskiej delegaturze, kontaktów z polskimi zesłańcami, lektur, pogody, pracy malarskiej. W oddzielnym zeszycie znajdują się zapiski od 3 stycznia do 25 kwietnia 1943 r., przepisane z autografu dziennika powstałego w Kujbyszewie: ogólne przemyślenia o stosunkach międzyludzkich, tęsknota za ojczyzną, oczekiwanie powrotu, poszukiwanie zajęć, które pozwolą przetrwać zesłanie (lektury, np. biografia Churchilla, pisanie i odczytywanie listów), choroba męża i jego śmierć w kwietniu 1943 r.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Kujbyszew
Opis fizyczny: 
28 cm.
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1943
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
akc. 17756.30
Uwagi: 
Kartki różnej wielkości. Zapis obejmuje wspomnienia, dziennik i zapiski. Część zbioru stanowi odpis oryginału.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
druga wojna światowa, twórczość artystyczna, kontakty towarzyskie, podróże, zesłanie w Rosji
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1890 do 1943
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
dziennik/diariusz/zapiski osobiste