publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Magdaleny z Jordanów Ludomirowej Cieńskiej w Oknie 1893–1896

Pamiętniki nie mają jednorodnego charakteru. Część zapisków to lakoniczne informacje o bieżących wydarzeniach czy pogodzie, inne są obszernymi relacjami, np. opis podróży Cieńskiej do Krakowa, gdzie mieszkała do zamążpójścia. Na ogół autorka sporządzała notatki każdego dnia, ale w zapiskach występują też kilkudniowe przerwy spowodowane chorobą lub wyjazdem. Zwykle język wspomnień jest zwięzły, ale niektóre wpisy są pełne emocji, egzaltacji, patosu, zwłaszcza gdy dotyczą wątków patriotycznych czy refleksji natury religijnej. Treść notatek dotyczy przede wszystkim rodziny. Wyjątkowo często autorka odnotowywała przejazdy licznych członków rodziny między kilkoma miejscowościami w obwodzie tarnopolskim i iwanofrankiwskim (Okno, Olejowa,Gwoździec, Horodenka, Drohiczówka, Wodniki, Pieniaki). Zapisała szczegóły podróży synów Adolfa i Józefa do Włoch i Afryki w 1895 r., wykazując zainteresowanie odległą przeszłością. W pamiętnikach znalazły się obszerne relacje ze ślubów: syna Tadeusza (polityka i prawnika) z córką hr. Włodzimierza Dzieduszyckiego 23 czerwca 1894 r. oraz córki Marii 23 lutego 1895 r. oraz wzmianki o narodzinach wnuków. Zapiski o wydarzeniach radosnych przeplatają się ze smutnymi: tuż po relacji ze ślubu pojawia się subtelny opis śmierci Władysława Wielowieyskiego (teścia Marii). Cieńska odnotowała także regularną i bogatą korespondencję z rodziną, przyjaciółkami i znajomymi. Bardzo często pojawiają się wzmianki o życiu religijnym. Zapiski prawie codziennie mówią o uczestnictwie we mszy w kościele lub w cerkwi – autorka podkreślała, że nie odczuwa różnicy w obrządku. Zawarła w pamiętnikach swoje rozważania o potrzebie Boga w życiu człowieka, czasem spowodowane lekturą, np. En Route Jorisa-Karla Huysmansa (którą czytała jako nowość wydawniczą). Diarystka starała się pogłębić swoją wiarę, uważając, że religia wnosi w jej życie spokój i pocieszenie. Autorka wspominała też o swoich potrzebach estetycznych (sama malowała i rysowała), zamiłowaniu do piękna, lektury. Akcenty patriotyczne nie są zbyt częste, ale naładowane silnym ładunkiem emocji i patosu. Cieńska snuła także refleksje nad właściwymi postawami obywatelskimi służącymi dobru ojczyzny.

Niewiele uwagi pamiętnikarka poświęciła prowadzeniu dużego domu, choć wspominała o urządzaniu ogrodu na wiosnę, zbieraniu owoców i smażeniu konfitur, aktywności swego męża przy nadzorowaniu prac polowych. Wspomniała też różne okazje towarzyskie np. imieniny, obiady, wizyty sąsiadów i u nich, odwiedziny u siostry mieszkającej w Rzeszowie. O mężu (polityku i poiadaczu ziemskim), nazywanym „Ludko”, pisała z sympatią – np. wspominając, jak miło jej było, kiedy powerniksował namalowany przez nią portret prababki, okazując zainteresowanie jej obrazmi. Odnotowywyała także sny, pogodę oraz stan zdrowia swój i innych osób, np. chorowitej córki Modesty.

 

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Okno, obwód tarnopolski
Opis fizyczny: 
288 k. : fot. ; inne.
Postać: 
zeszyt
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
tekst dostępny on-line
Data powstania: 
1896
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
sygnatura skanu DE-2378; sygnatura oryginalna fond V, 8062/I
Uwagi: 
Papier biały liniowany, tekst jest pisany atramentem. Pismo jest czytelne. Skreślenia są nieliczne, natomiast często pojawiają się skróty np. imion i nazwisk (też inicjały). Wśród kart zamieszczono także: 1. Rysunek węglem lub ołówkiem, pejzaż. 2. Pocztówka. 3. Modlitwa Magdaleny Cieńskiej z 1850 r. 4. Zdjęcie Modesty Cieńskiej, córki. 5. Sporządzona po śmierci Modesty przez Adolfa notatka o charakterze wspomnieniowym. 6. Karta korespondencyjna do mieszkanki Horodenki.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Data dzienna: 
30 gru 1896
Główne tematy: 
życie codzienne na Kresach w zamożnej rodzinie ziemiańskiej pod koniec XIX wieku, życie religijne, patriotyzm na wsi galicyjskiej
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1893 do 1896
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
dziennik/diariusz/zapiski osobiste