Osadnictwo polskie po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych – wspomnienia Marii Piszczek

Maria Piszczek we wspomnieniach szczegółowo opisuje wojenne losy swej rodziny i długą drogę, którą przebyła ze Lwowa do Krosnowic na tzw. Ziemiach Zachodnich, gdzie trafiła w ramach akcji przesiedleńczej w 1945 r. Autorka przedstawia m.in.: wydarzenia z życia rodzinnego, warunki egzystencji podczas okupacji we Lwowie – najpierw sowieckiej, następnie niemieckiej (aresztowania i wywózki, atmosferę panującą wśród Polaków mieszkających we Lwowie) oraz swoją wędrówkę po opuszczeniu Lwowa w 1942 r. w poszukiwaniu bezpieczniejszego miejsca do życia dla siebie i swojej – sukcesywnie powiększającej się – rodziny. Na tle kolejnych wydarzeń historycznych portretuje wojenną rzeczywistość, która była jej udziałem, choć nie wszystko w jednakowy sposób przykuwa jej uwagę – jedne kwestie opisuje szerzej i dokładniej, o innych tylko wspomina. Wzmiankuje np. o wywózkach ludności żydowskiej, ale nie rozwija tego wątku („Początkowo na majątku pracowały Żydówki […] Przed zimą wywieziono Żydówki”), podobnie odnosi się np. do powstania warszawskiego. Wspomnienia kończą się relacją z lat powojennych, po przyjeździe na tzw. Ziemie Odzyskane, obejmującą m.in.: relacje z Niemcami, pracę męża, życie rodzinne. Zapiski są niezwykle obfite faktograficznie i przede wszystkim skupione na obserwacji świata zewnętrznego i najbliższej rodziny – osobiste emocje i uczucia autorki pozostają praktycznie nieznane.