publikacje

Wróć do listy

Dzienniczek Teniusi pisany przez jej Mamusię

Dziennik Marii z Korybut-Daszkiewiczów pisany był pierwotnie dla jej córki Teresy, zaś kolejne części, tj. od 1917 r. (z dziennym datowaniem) – dla wszystkich dzieci. Na pierwszych kartach autorka określa motywację swojego diariuszowania – chce pisać o dzieciństwie i dorastaniu córki, ale pragnie również, by Teresa dzięki tym zapiskom poznała swoich rodziców. Jest również przekonana, że Teresa jako dorosła kobieta będzie przeżywać to samo, czego doświadczała jej matka. W zapiskach znajdujących się w pierwszym zeszycie, pozbawionych datowania i bieżącej relacji, autorka pisze o swoich uczuciach do nienarodzonej jeszcze córki, a następnie przechodzi do wspomnień z okresu narzeczeństwa z Maciejem Romerem i pierwszych miesięcy małżeństwa (zawartego w 1913 r.), kiedy młoda para wybrała się w podróż poślubną po Europie, a po powrocie osiedliła się w rodzinnym majątku Macieja – Antonoszu.

Datowana relacja rozpoczyna się 16 marca 1917 r. Zapiski mają charakter częściowo faktograficzny, a częściowo osobisty – z formułami adresatywnymi kierowanymi do dzieci, także fragmentami bezpośrednio dotyczącymi ich zachowań czy matczynych spostrzeżeń (a zatem realizują formułę dziennika matki dla dziecka). Romerowa zresztą oddziela warstwę polityczną od osobistej i stara się, by obie w każdej notatce się były obecne. W tym okresie autorka boryka się z trudnościami finansowymi. Nie może liczyć na pomoc męża ani stryja, którzy nic nie dostali za udział w wojnie. Pomagają jej rodzice, z którymi mieszka w Barszczówce razem ze swoimi dziećmi.

Z trzyletniej przerwy w notowaniu tłumaczy się autorka wybuchem rewolucji w Rosji, a także chorobami dzieci i wizytami gości. Diarystka śledzi artykuły w gazetach i o najważniejszych wydarzeniach pisze w dzienniku. Śledzi m.in. tworzenie się Rządu Tymczasowego w Rosji w 1917 r. Opowiada się wyraźnie za niepodległym państwem polskim, a z niechęcią pisze o socjaldemokratach, kładących nacisk na zjednoczenie się z ogólnoświatowym proletariatem. Jest też zdania, że w niepodległej Polsce powinien panować ustrój demokratyczny, a nie absolutystyczny, ponieważ ten ostatni – jak twierdzi – nie jest właściwy dla natury Polaków. Romerowa interesuje się również utworzeniem niepodległego państwa litewskiego, a także planami stworzenia polskiej armii. Na bieżąco rejestruje wszystkie najważniejsze wydarzenia polityczne związane z działalnością Polaków w Moskwie. Romerowa snuje również refleksje na temat m.in. poczynań Lenina przybyłego do Rosji czy przewidywanego udziału Japonii w wojnie.

Regularne notowania kończą się w marcu 1918 r. Ponownie diarystka zasiadła do prowadzenia dziennika w styczniu 1919 r., już w Wilnie (po przeprowadzce z Homla, dokąd ściągnęła z dziećmi w lutym rok wcześniej). W swoich dziennych notatkach pisze o wileńskich manifestacjach patriotycznych, wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej, śmierci Antoniego Wiwulskiego. Początek roku 1919 przynosi Romerowej wiele zmartwień i niepewności – docierają do niej sprzeczne informacje związane z sytuacja polityczną miasta, skarży się również na nieweryfikowalne plotki, które nie są w stanie jej uspokoić. Krótkotrwałą stabilizację przerwały w kwietniu 1919 r. walki o Wilno, które autorka szczegółowo opisała w dzienniku. Zajęcie miasta przez polskie wojska przyjęła Romerowa z entuzjazmem.

Od maja 1919 r. razem z mężem i dziećmi przebywała w Warszawie. Zapiski urywają się 21 lipca 1920 r.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Wilno, Homel
Opis fizyczny: 
257 k. ; 21 cm.
Postać: 
zeszyt
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
Od 1914 do 1920
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
akc. 18714/1–2
Uwagi: 
Tom pierwszy składa się z trzech zeszytów: pierwszy zeszyt w linie, 93 k., w tym zapisane do 78v (20,5 cm); zeszyt drugi – k. 94–250, zapisane do k. 181r (0 cm); zeszyt trzeci – k. 251–281 (21 cm). Tom drugi składa się z dwóch zeszytów: pierwszy zeszyt –162 k. (zapisane do 151v); drugi – k. 163–257, w tym zapisane od 173r do 252v (najdłuższy bok obu zeszytów ma 20,5 cm).
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
refleksje polityczne, małżeństwo, narzeczeństwo, macierzyństwo, rodzicielstwo
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1914 do 1920
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
dziennik/diariusz/zapiski osobiste