publikacje

Wróć do listy

Relacja Racheli Silkiji

Relacja opatrzona datą 21 III 1945, obejmuje lata 1944-1945.

Tekst otwierają informacje dotyczące likwidacji getta w Kownie latem 1944 roku. Autorka opisała pobieżnie akcję oraz transporty wychodzące z Kowna do Sztutowa (obóz Stutthof). Więcej miejsca poświęciła selekcji, jakiej poddawani byli więźniowie po przyjeździe. Obszernie zrelacjonowała wygląd obozu, nadzorców oraz stosowane w nim praktyki. Skoncentrowała się też na warunkach panujących w obozie, pracy, warunkach mieszkaniowych, żywieniu więźniów i zachowaniu strażników.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Feli Foerstman

Fela Foerstman opisała wydarzenia po wybuchu II wojny światowej, m.in. kampanię wrześniową w okolicach jej rodzinnych Bełżyc (pow. lubelski) oraz napływ przesiedleńców z obszarów działań wojennych. Po zajęciu Bełżyc przez Niemców rozpoczęły się prześladowania i pogromy ludności żydowskiej. Utworzono getto, gdzie trafiali Żydzi wysiedleni z Lublina i Szczecina.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sonii Katzman

Tekst powstał w roku 1945, opisuje okres od 1941 do 1944.

Relacja oznaczona datami, Autorka przytacza historie wielu znanych sprzed wojny osób, oraz tych, które poznała w okresie okupacji – są to Żydzi, członkowie żydowskiej policji, Polacy i Ukraińcy. Tekst otwierają opisy prześladowań ludności żydowskiej ze strony zarówno Niemców, jak i Ukraińców i Polaków – rabunki mienia, egzekucje, przepędzanie, odmowa pomocy, proponowanie wymiany po zaniżonych cenach itp.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Waldman

Relacja Estery Waldman dotyczy warunków życia w getcie łaskarzewskim oraz akcji likwidacyjnej. W dalszej części autorka opisuje obóz pracy w Wildze oraz masowe egzekucje Żydów. Waldman ocalała dzięki pomocy Polki. Ukrywając się po tzw. aryskiej stronie, doczekała wyzwolenia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Eugenii Gutstadt

Eugenia Gutstadt opisuje początek wojny i okupacji: wkroczenie wojsk niemieckich do Radomia, prześladowania ludności żydowskiej, nakładane kontrybucje, utworzenie getta i powołanie Judenratu, a także akcje likwidacyjne w getcie. W 1943 r. ucieka z mężem i synem do Warszawy, ukrywają się po tzw. aryjskiej stronie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Dwojry Szczucińskiej

Dwojra Szczucińska opisuje prowokację gestapo (sprawa Hotelu Polskiego) i rolę, jaką odegrał żydowski agent gestapo Lolek Skokowski. Na przełomie 1941 i 1942 r. z inspiracji szwajcarskich organizacji żydowskich na terenie Generalnej Guberni Żydzi mogli ubiegać się o paszporty państw, z którymi III Rzesza nie była w stanie wojny (głównie dokumenty wystawione przez kraje Ameryki Południowej) i uzyskać pozwolenie na wyjazd z Europy.

publikacje

Wróć do listy

Spośród tysięcy jedna

Tekst obejmuje lata 1939-1945. Autorka poświęciła pierwszą jego część omówieniu losów Żydów mieszkających w Radomyślu Wielkim (miasto w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim). Rozpoczęła od informacji o utworzeniu getta i Judenratu. Poświęciła nieco miejsca wyglądowi dzielnicy żydowskiej, warunkom w niej panującym i nastrojom społecznym. Opisała wywózki do obozu pracy w Pustkowie (dziś wieś Pustków-Osiedle na Podkarpaciu), wymordowanie dzieci i ludzi starszych, akcję likwidacyjną oraz wywiezienie pozostałych przy życiu do obozu zagłady.

publikacje

Wróć do listy

The Birds Are Singing Again

Tekst obejmuje lata 1939-1945

Autorka skupiła się na opisaniu swoich wojennych przeżyć – pobytu w warszawskim getcie oraz ucieczce na „aryjską stronę”. Opisała ukrywanie się w Zielonce, na terenie Warszawy i w Bobrownikach.

Sporo miejsca poświęciła warunkom panującym w getcie – niedostatkom, głodowi, przeludnieniu, strachowi. Wspomniała o szmalcownikach i groźbie wydania. Opisała docierające do niej informacje dotyczące powstania warszawskiego, łapanek, egzekucji. We wspomnieniach pojawiają się informacje dotyczące rodziny i życia przedwojennego.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sary Silfen

Wspomnienia spisane w roku 1982, dotyczące lat 1939-1945. Autorka urodziła się w Sosnowcu, przebywała w mieście w chwili wybuchu wojny. Tekst dotyczy wojennych losów sosnowieckich Żydów, którzy znaleźli się w getcie i obozie Auschwitz. Otwierają go informacje dotyczące getta, warunków życia oraz przesiedleń. Autorka kładzie duży nacisk na zmiany, jakie zaszły w mieście po wejściu wojsk niemieckich. Opisała szeroko zarówno akcje wysiedleńcze jak i likwidację getta. Poświęciła nieco miejsca poszukiwaniu miejsca, w którym mogłaby się ukryć.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Stefanii Jaworskiej

W czasie II wojny światowej Autorka ukrywała u siebie dwie Żydówki – Lusię Krygier i Rózię Altherr. Jej tekst zawiera wiele informacji na ten temat, podobnie jak wspomnień z okresu wojny. Autorka opisała działania ukraińskich nacjonalistów, w szczególności mordy dokonywane na ludności żydowskiej i polskiej. Wspominała także życie codzienne w Monasterzykach (Ukraina, obwód tarnopolski) i Prudniku.

Tekst powstał w okresie powojennym, obejmuje wydarzenia z lat 1939-1945.

Strony