Denník

Na dzienniki Zory Jesenskej składają się dwa tomy, które obejmują okres od 1928 do 1937 r. Jesenská rozpoczęła swoje zapiski od książkowych wspomnień (Błok). Szczególną uwagę poświęciła spotkaniom i rozmowom z panią Zbrinowską, która spędziła kilka lat w Moskwie i w Warszawie. Jesenską interesowała zwłaszcza teozofia, którą Zbrinowska gorliwie propagowała. Światopogląd Zbrinowskiej nie był jasny dla autorki, nie rozumiał jego filozoficzno-religijnych fundamentów, ale była zaciekawiona nowością, zafascynowana. Zbrinowską odwiedzała wraz z ciotką, na spotkaniach czuła się dobrze, bezpiecznie. Ciekawił ją także wegetarianizm i mistyczna atmosfera w domu teozofki. Wspólnie ze Zbrinowską uczestniczyła w koncercie słowiańskich pieśni. Śpiewaczka (Rosjanka), podobnie jak Zbrinowska, była teozofką. Rozmowy często dotyczyły wegetarianizmu, chorób, męskiej słabości i duchowości. Jesenská jako diarystka wykorzystywała swój zmysł obserwacji. Notatki rzadko bywają introspektywne, autorka skupiała się na świecie zewnętrznym. Opisywała innych ludzi, ich zwyczaje i sposoby myślenia. Dziennik służył jej zapamiętywaniu codziennych wydarzeń. Ironicznie, sceptycznie oceniała ludzi: „niektorí ľudia sú pozoruhodní: nazdajú sa, že každého musí zaujímať, čo si myslia“ / „niektórzy ludzie są nader godni uwagi: wydaje im się, że każdego powinno interesować to, co myślą” (s. 16), zwłaszcza tych, którzy mają ambicje literackie. Komentowała prace literackie, które przysłano na konkurs Živeny (miała do nich dostęp dzięki ojcu, który aktywnie działał w stowarzyszeniu): „Vyzerá to, ako keby písať nebolo len tak ľahko, ako sa zdá byť: musí mať človek čo povedať, a musí to aj vedieť povedať – inačej vyjde čosi bez krve a života, a hlavne – nepresvedčí“ / „Sprawy mają się tak, że pisać nie jest łatwo, jak się wydaje: człowiek musi mieć coś do powiedzenia, musi umieć to powiedzieć. W innym razie wyjdzie coś bez krwi i życia, a przede wszystkim – nie przekona” (s. 17). Ceniła sobie „gładkość stylu”, prostotę. Jesenská wspomina spotkanie z chłopcem (daleki krewny), który przysłał prace literackie na konkurs Živeny. Oceniała je jako słabe.

Pierwszy tom dziennika zawiera liczne szkice literackie (tłumaczenia?, teksty autorskie?), głównie pisane prozą (np. opowiadanie Dziewczyna, pies i książka). Zapiski pochodzą z okresu, kiedy Jesenská studiowała na Akademii Muzyki i Dramatu (Hudobná a dramatická akadémia) w Bratysławie. Treść odnosi się do dni spędzanych w Martinie, ale także do zajęć na studiach, przede wszystkim z teorii muzyki. Ciekawostką jest koncept listu, który Jesenská zaadresowała do F. Peroutki, praskiego dziennikarza, w tym czasie redaktora naczelnego czasopisma „Přítomnost”. Jej komentarz dotyczył znanej polemiki na temat publikacji Jána Igora Hamaliara Hlasy nášho východu (1929), młodego, progresywnego krytyka literackiego i propagatora czechosłowakizmu w kulturze. Platformą sporu stała się właśnie „Přítomnost“. W polemice, której wymiar był także polityczny, wzięli udział liczni przedstawiciele słowackiego i czeskiego środowiska kulturalnego, np. F. X. Šalda, M. Rázus, F. Peroutka. Dyskusja uwypukliła liczne czesko-słowackie napięcia. List Jesenskej nie był publikowany na łamach „Přítomnosti“. Jej zdanie było jednoznaczne, poglądy Hamaliara oceniła negatywnie, apelowała o współpracę i szacunek dla odrębności języka słowackiego i słowackiej kultury. Drugi tom dziennika zawiera notatki pisane ołówkiem. Jesenská relacjonowała swój pobyt w Wysokich Tatrach (lipiec, sierpień 1937). Zapisy są dzienne, zawierają najczęściej krótkie wzmianki na temat przebytej drogi i tatrzańskiej przyrody.