publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik z Powstania Warszawskiego

Dokument w postaci terminarza na rok 1944 zawiera krótkie, nieregularne wpisy dotyczące rozmaitych tematów. Od stycznia do końca lipca przeważają notatki o sytuacji finansowej autorki. Zapisuje ona kwoty, które zarobiła lub pożyczyła, oraz wydatki na odzież wraz z cenami poszczególnych rzeczy. Pojawiają się wiadomości o wizytach składanych różnym osobom, również adnotacje o wysyłanych i otrzymywanych paczkach. Od sierpnia autorka umieszcza dłuższe fragmenty odnoszące się do epizodów powstania warszawskiego, które spędza na Żoliborzu z matką.

publikacje

Wróć do listy

Migawki z życia

Zasób zawiera krótkie, oddzielnie tytułowane opowieści z życia autorki. Krystyna Sarwińska-Ligęza pisze o niechcianych zalotach kuracjusza w sanatorium w Dusznikach, charakteryzuje spacerowiczów w Ogrodzie Saskim w Warszawie. Przedstawia historię swojej koleżanki z sierocińca, Marysi Czarneckiej, która wyszła za mąż za niezaradnego nauczyciela, potajemnie kochała się w księdzu i próbowała popełnić samobójstwo. Po latach okazało się, że Marysia przystąpiła do zboru Świadków Jehowy.

publikacje

Wróć do listy

Jak byłam wychowywana i jak wychowałam swego syna

W swoich wspomnieniach Alina Bogart zawarła przemyślenia na temat wychowywania dzieci. Autorka zaznaczyła, że nikt jej nie nauczył tej umiejętności i pamięta z przeszłości, że rodzice, nauczyciele i katecheci powszechnie stosowali kary cielesne. Wspomina, że dorastała bez ojca, a wszystkie obowiązki spadły na jej matkę, wówczas niespełna dwudziestoletnią kobietę porzuconą przez męża. Matka samodzielnie utrzymywała dwie córki. Wychodząc do pracy, zamykała je w domu i nikt ich nie pilnował.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anieli Gelbart na temat szpitala żydowskiego w Warszawie

Aniela Gelbart opisała wojenny okres działalności szpitala żydowskiego w Warszawie. Była lekarką w klinice neurologicznej przy Uniwersytecie Warszawskim. W listopadzie 1939 r. przeprowadzono czystkę w jej jednostce, usunięto członków personelu medycznego i pacjentów pochodzenia żydowskiego. Trafili do Szpitala Starozakonnych na Czystem. W styczniu 1941 r. oddział, gdzie pracowała, przeniesiono na Leszno, a w kwietniu na Stawki. Autorka wspomina o epidemiach tyfusu plamistego w getcie warszawskim. Od 1942 r.

publikacje

Wróć do listy

Zamknięta księga. Wspomnienia

Autobiograficzne teksty Krystyny Sarwińskiej-Ligęzy, podzielone na niewielkie rozdziały, obejmują okres od dzieciństwa do późnej starości autorki. Wspomnienia rozpoczynają się od opisu przyklasztornej szkoły, w której Sarwińska jako sierota spędziła wczesne lata życia. Autorka odkreśla, że lubiła lekcje muzyki oraz występy teatralne, nie lubiła zaś wakacji, podczas których dzieci pracowały w polu. Często modliła się o to, żeby matka po nią wróciła. Wojnę przeżyła w Warszawie, przy ul. Hożej, gdzie przewieziono sieroty z ośrodka w Kostowcu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Kolonisty

Relacja Marii Kolonisty została podzielona na cztery części. W pierwszej (Majdanek, Lublin, St. Georgenthal) pojawiają się dane autorki i opis pobytu w getcie warszawskim – do 1942 r. Podczas kolejnej akcji likwidacyjnej Kolonista i jej mąż ukryli się w bunkrze wraz z siedemdziesięcioma innymi osobami. W kryjówce było światło i kanalizacja, nie brakowała wody ani żywności. Wskutek donosu jednego z Żydów wszystkich złapano i wysłano do obozu na Majdanku. Druga część (Majdanek) zawiera informacje o tym, co działo się po przybyciu transportu do obozu.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie z powstania warszawskiego

Halina Trembińska-Kurmanowicz opisuje przebieg powstania warszawskiego z perspektywy sanitariuszki i lekarki zaangażowanej w walki na Czerniakowie w zgrupowaniu Kryski (kapitana Zygmunta Netzera). Pierwszy dzień powstania jest pełen zamieszania, ludność cywilna, żołnierze Armii Krajowej i oddziały niemieckie przemieszczają się w różnych kierunkach. Autorka odnotowuje pierwsze zamachy na niemiecką policję. Na początku w rękach powstańców z Czerniakowa znajdują się ulice Solec, Rozbrat i Książęca.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o ewakuacji z matką P. Gojawiczyńską i Z. Nałkowską

Dokument jest opisem ewakuacji z Warszawy, a także związanych z nią refleksji, emocji i obaw Wandy Gojawiczyńskiej-Nadzinowej. Uwaga autorki często skupia się na postaci Zofii Nałkowskiej – wspomnienia te są interesującym uzupełnieniem relacji znanych chociażby z jej Dzienników czasu wojny.

publikacje

Wróć do listy

Utwory poetyckie Aleksandry Zagórskiej (1905-1966)

Zeszyt składa się z dwóch części, pierwsza zawiera wiersze Aleksandry Zagórskiej, a druga cytaty i utwory pochodzące m.in. z twórczości Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza, Adama Mickiewicza. Autorka w swoich wierszach porusza tematykę patriotyczną związaną z Józefem Piłsudskim, opisuje tęsknotę za nieżyjącym synem, a niektóre utwory poświęca przyrodzie - Tatrom. W dalszej części zeszytu poetka grupuje wiersze w cyklach, pierwszy z nich nosi tytuł Wiersze erotyczne pisane w latach 1922-1938.

publikacje

Wróć do listy

Warszawa lekkomyślna

Wiersz jest pracą wysłaną do redakcji tygodnika „Stolica” na konkurs pt.: „Warszawa maich wspomnień. Autorka opisuje Warszawę jako lekkomyślną, skłonną do ryzyka, niedbałą i kapryśną:

[...] Bohaterstwo, bezmyślność, cierpienie, rozpusta

- w owym dziwnym coctailu co dzień maczasz usta.

Wdzięczna, strojna, urocza – w cierniowej koronie,

cedzisz mocchę w kawiarni, grasz na patefonie”.

Strony