publikacje

Wróć do listy

Spełniam przyrzeczenie

Eugenia Deskur zaczęła pisać wspomnienia dotyczące pobytu w obozie koncentracyjnym na Majdanku wkrótce po opuszczeniu obozu w Ravensbrück, skąd wyjechała do Szwecji w kwietniu 1945 r. Uważała za swój obowiązek spisanie relacji naocznego świadka. Na początku pojawia się opis traktowania nowo przybyłych więźniarek: dezynfekcja i golenie, autorka odnotowuje zawstydzenie nagich kobiet dotykanych przez obcego mężczyznę, który stara się oswoić je z traumatyczną sytuacją: „Proszę się mną nie przejmować.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Jadwigi Elżanowskiej z pobytu w obozie na Majdanku

Relacja dotyczy pobytu autorki na Majdanku w latach 1943–1944. Przez ponad dwadzieścia lat Elżanowska starała się wymazać z pamięci wszystko, co ją spotkało, dlatego też pisanie wspomnienia przychodzi jej – jak wyznaje – z wyjątkowym trudem. Być może ma to związek z formą – zwięzłą, w której pojawiają się krótkie zdania, bezemocjonalną. Autorka skupia się w swoim wspomnieniu na pracy i sposobach oporu wobec rozmaitych zakazów.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia lekarki

Stefania Perzanowska była twórczynią szpitala w obozie na Majdanku. Rozpoczyna swoje wspomnienie od wizyty po latach na terenie byłego obozu – widziała wokół zielone pola, na których rosły drzewa, tam gdzie wcześniej stały baraki mieszkalne. Relację wojenną zaś przedstawia w układzie chronologiczny – z grupą więźniarek z więzienia w Radomiu trafiła do obozu na Majdanku i niemal od razu zaangażowała się w tworzenie szpitala obozowego, ale pierwszy zabieg medyczny został przez nią wykonany jeszcze w baraku.

publikacje

Wróć do listy

Moje przeżycia w czasie okupacji niemieckiej

Józefina Schepper-Modzowiecka przypomina, że 16 sierpnia 1943 r. przedstawiciel Judenratu przyniósł wiadomość o planowanej likwidacji białostockiego getta. Wkrótce rozlepiono afisze informujące o miejscu i godzinie zbiórki. Każdy mógł zabrać tylko „najpotrzebniejsze rzeczy”. Autorka powiedziała, że z pociągów wyskakiwali młodzi Żydzi, lecz ginęli od strzałów. W Treblince odłączono połowę wagonów, w których m.in. stłoczono uczniów gimnazjum hebrajskiego. Reszta składu została wysłana na Majdanek.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Miriam Biderman

Autorka rozpoczyna relację od powstania w getcie warszawskim. Wraz z grupą innych osób została złapana i odtransportowana na Umschlagplatz. W trakcie eskortowania bojownicy ostrzeliwali prowadzących kolumnę. Biderman plastycznie opisuje moment wsiadania do wagonów, pisze, co wtedy czuła. W transporcie była z siostrą, która została jedyną bliską jej osobą po tym, jak podczas tzw. wielkiej akcji w 1942 r. (Grossaktion Warschau) reszta rodziny trafiła do Treblinki. Autorka dokładnie relacjonuje podróż, próbę ucieczki i wyczekiwanie na świt. Podróż trwała trzydzieści godzin.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Franciszki Feliszewskiej z więzienia w Kielcach i Majdanka

Franciszka Feliszewska i jej ciotka zostały aresztowane 9 września 1942 r. w związku z udziałem ich kuzynów w partyzantce. Autorka została osadzona w kieleckim więzieniu – ze szczegółami opisuje ten okres. W ciągu pierwszych kilku nocy w zatłoczonej koedukacyjnej celi kobiety bały się spać. Po przeniesieniu do części dla więźniarek politycznych na jej oczach strażnik odebrał noworodka jednej z matek i na jej oczach go zabił. Później ta sama kobieta trafiła do celi, w której przebywała Feliszewska.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Franciszki Brożek z pobytu w obozie na Majdanku

W swojej relacji z pobytu w obozie na Majdanku Franciszka Brożek informuje, że początkowo mieszkała na szóstym polu w barakach, w których w większości przebywały Żydówki. Po pewnym czasie przeniesiono ją na pierwsze pole, gdzie zajmowała się wyplataniem butów ze słomy, a później dołączyła do komanda ogrodowego. Mimo braku starań rodziny po pół roku zwolniono ją z obozu. Relacja jest napisana językiem prostym, świadczącym o podstawowym wykształceniu autorki.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys z obozów

Relacja dotyczy pobytu autorki w obozie koncentracyjnym na Majdanku, obejmuje okres od 25 lutego 1943 do wiosny 1944 r. Tekst spisany został bardzo prostym językiem. Strzyżanowska rozpoczyna swoją relację od wydarzeń z początku wojny. Pracowała wówczas jako szmuglerka i przywoziła do Warszawy produkty spożywcze ze wsi. W wyniku donosu znajomej, u której się zatrzymywała, trafiła do aresztu. Stamtąd była kilkakrotnie przenoszona, aż pod koniec lutego 1943 r. przetransportowano ją na Majdanek.

publikacje

Wróć do listy

List Janiny Zawilańskiej do Dyrekcji Muzeum KL Lublin

List Janiny Zawilskiej zawiera fragmenty jej wspomnień z pobytu w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Autorka wbrew swojej woli została wyznaczona do funkcji komendantki transportu ewakuacyjnego do Ravensbrück. Jednym z jej zadań było zebranie drobnego bagażu do rewizji, a później rozdanie go właścicielkom. Akcja ta zakończyła się niepowodzeniem z powodu braku czasu i chaosu panującego w grupie więźniarek. Transport trwał 4–6 dni.

publikacje

Wróć do listy

Ruch oporu na polu kobiecym w obozie na Majdanku

Relacja dotyczy pobytu Eugenii Piwińskiej w obozie na Majdanku od stycznia do lipca 1943 r. W pierwszej części autorka wyjaśnia zasadność użycia terminu „ruch oporu”. Wspomina, że podczas wojny używano w tym kontekście słowa „walka”. W dalszej części rozdziału precyzuje, na czym jej zdaniem owa walka polegała. Od samego początku obóz – a w szczególności pole kobiece na Majdanku – nie był przygotowany na przyjęcie kobiet przywiezionych z Warszawy na początku 1943 r. Transport liczył 311 więźniarek z Pawiaka i „znacznie więcej z ulicznych łapanek”.

Strony