publikacje

Wróć do listy

Kartki z pamiętnika

Pierwszy rozdział wspomnień Zofii Pawłowskiej, Wyjazd, opisuje lakonicznie przybycie autorki po aresztowaniu do obozu przejściowego we Lwowie, gdzie panował dotkliwy głód wśród nowo przybyłych. W kolejnym rozdziale, zatytułowanym Koszmar, Pawłowska już bardziej szczegółowo relacjonuje warunki, w jakich przyszło jej żyć we lwowskim obozie. Wygląd obozu z zewnątrz był zdominowany – wedle słów autorki – przez oślepiające światło, odbijające się od śniegu. Barak, w którym mieszkała, był przepełniony, znajdowali się tam ludzie w różnym wieku i różnego pochodzenia.

publikacje

Wróć do listy

Najgorsze dni

Krótka relacja dotyczy sytuacji Żydów w obozie koncentracyjnym na Majdanku – od momentu likwidacji gett w Warszawie i Białymstoku na Majdanek trafiły tysiące Żydów.

publikacje

Wróć do listy

Majdanek. Fragmenty wspomnień

Dokument obejmuje cały okres pobytu autorki na Majdanku i zamyka się w granicach czasowych: styczeń 1943 – kwiecień 1944. Narracja jest częściowo podporządkowana układowi chronologicznemu, w pewnej części zaś jest skoncentrowana na wybranych zagadnieniach związanych z pobytem w obozie. Wspomnienia rozpoczynają się od opisu przyjazdu wzięźniarek do obozu, który zmuszone były, by wyskakiwać z wagonów w zaspy śnieżne, szukały i nawoływały krewnych i znajomych.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Stanisławy Stolarewicz z pobytu w obozie na Majdanku

W maju 1943 r. Stanisława Stolarewicz została aresztowana przez żandarmerię niemiecką z Szudziałowa za udzielenie pomocy materialnej i żywnościowej zbiegłym jeńcom. Okazało się, że byli nimi żołnierze Armii Radzieckiej. Autorka wspomina jednak, że nie było żadnego potwierdzenia, że udzieliła jeńcom jakiejkolwiek pomocy, w związku z czym aresztowanie uznała za niesprawiedliwe. Następnie pół roku przebywała w obozie na Majdnaku, a 8 lutego 1944 r. została przeniesiona do innego obozu, gdzie doczekała końca wojny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Chlewickiej z eksterminacji Żydów na Majdanku

Relacja rozpoczyna się od apelu, jaki odbył się 3 listopada 1943 r. Autorka opisuje długie rzędy stojących więźniarek i oczekiwanie na koniec zebrania. Tego samego dnia odwołano wymarsz do pracy, a więźniarkom nakazano pozostanie w barakach; przeprowadzono kilka kontroli w poszukiwaniu ukrywających się Żydówek na terenie Majdanka. Chlewicka wspomina, że nagle zauważyła przez okno maszerujący tłum ludzi w bardzo licznej, ściśle ustawionej eskorcie niemieckiej, domyśliła się, że to Żydzi. Opisuje mijające godziny i tłum przechodzący przez teren obozu w kierunku krematoriów.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Stanisławy Monach z przeżyć obozowych

Zanim została wywieziona na Majdanek w 1943 r., Stanisława Monach spędziła półtora roku w białostockim więzieniu. Transport do obozu – była jedną z dwóch kobiet – okazał się ulgą po okresie więzienia, gdzie była bita i zamknięta w ciemnej celi. Podczas podróży cieszyła się, że zobaczy słońce, a pragnęła go tym bardziej, że chorowała wtedy na tyfus. Karmiono ją chlebem i miodem, by po przyjeździe mogła stać o własnych siłach i uniknąć śmierci. Na Majdanku natychmiast rozdzielono kobiety i mężczyzn, co przyprawiło ją o smutek, gdyż z mężczyznami dzieliła wspólne przeżycia z więzienia.

publikacje

Wróć do listy

Pierwszy pacjent

Swoje wspomnienia z pobytu w obozie na Majdanku Irena Lipińska przedstawia w formie krótkiego opowiadania. Jego główną bohaterką jest obozowa koleżanka autorki – Irena. Historia zaczyna się, gdy pewnego dnia Irena spotyka jedną z pielęgniarek ze szpitala obozowego. Pielęgniarka ta okazuje się jej dawną koleżanką. Bohaterka od razu dostała propozycję dołączenia do pracy w szpitalu.

publikacje

Wróć do listy

Masza

Opowiadanie o charakterze biograficznym, dotyczące wybranych epizodów z pobytu autorki w obozie na Majdanku oraz przebywającej tam więźniarki Maszy. Wspomnienia rozpoczynają się od opisu „kąpania Żydówek z getta” w łaźni obozowej.

publikacje

Wróć do listy

Ze wspomnień więźniarki

Barbara Tylińska rozpoczyna swoje wspomnienie od pobytu na Pawiaku, gdzie była więziona w drugiej połowie 1942 r. – w 24-metrowej celi przebywało ok. 30–40 więźniarek. Autorka relacjonuje, jakie aktywności wykonywały więźniarki, by wytrzymać w więziennych warunkach, np. jedna z nich wyglądała za okno i opowiadała innym kobietom, co się działo na zewnątrz. Również sama Tylińska wybiera z pamięci obrazki, które wskazują na jej ówczesną ucieczkową strategię przetrwania w więzieniu: opisuje wygląd wieży kościoła św.

publikacje

Wróć do listy

Relacja R. Bartczak z pobytu w obozie na Majdanku

Autorka podróżowała pociągiem, który został zatrzymany przez gestapowców. Przeprowadzono drobiazgową rewizję na dworcu w Dęblinie i kolejną na dworcu w Lublinie. Tam została aresztowana i zawieziona do aresztu na Zamku w Lublinie. Po nocy spędzonej w ciemnej celi została przewieziona na Majdanek. Tu – jak wspomina – panowały głód i ziąb, baraki były zatłoczone i nieogrzewane, Bartczak odczuwała ciągłe zmęczenie, do dyskomfortu przyczyniały się również niehigieniczne warunki przetrzymywania więźniarek (m.in.

Strony