publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Zofii Murczkiewicz

Pierwszy wpis Zofii Murczkiewicz w pamiętniku pochodzi z 1947 r. i dotyczy okresu, kiedy w okresie powojennym wraz z rodzicami mieszkała w ziemiance po żołnierzach radzieckich. W 1951 r. rodzice wyprawili ją do szkoły, wtedy pierwszy raz usłyszała słowa: „brak pieniędzy”. Autorka wspomina lata spędzone w szkole i pozaszkolne obowiązki: bawienie braciszka, pomaganie w obowiązkach domowych, wypasanie krów.

publikacje

Wróć do listy

Losy pozostałych członków rodziny Szumerów

Autorka opisuje losy rodzeństwa swojego męża, Stanisława Szumery, a także powojenne losy braci Kleszczyńskich. Bogusław Szumera, najstarszy brat Stanisława, przed wojną ukończył studia rolnicze i chemiczne, potem pracował w krakowskim Monopolu Tytoniowym. W sierpniu 1939 r. został powołany do wojska i przedostał się do Anglii. Latał w RAF jako strzelec pokładowy. Został zestrzelony przez Niemców i lekko ranny dryfował przez kilka dni po morzu. Z obustronnym zapaleniem płuc został wyłowiony przez angielski statek.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Elżbiety Kościołek

Autorka spisuje wspomnienia jednego z członków jej rodziny. Opisuje pomoc, udzieloną w 1953 r. rolnikom przez żołnierzy (w ramach odbywanej przez nich służby wojskowej). Krewny autorki był wojskowym w północnowschodnim rejonie Polski. Spółdzielnia, której udzielono tej pomocy, zadbała o transport żołnierzy na miejsce wykonywania pracy i obfity posiłek dla nich. Autorka zwraca uwagę na przemówienie prezesa spółdzielni, skierowane do żołnierzy przed rozpoczęciem ich pracy. Prezes PGR zachęcał, by pracowali rzetelnie, jak u siebie, ponieważ PGR, stanowi wspólną – także ich – własność.

publikacje

Wróć do listy

Stachanowka z Kazachstanu

W dokumencie autorka opisuje powojenne losy swojej rolniczej rodziny pochodzącej z terenów współczesnej Litwy. Jak wspomina, po zajęciu ziemi przez Sowietów nałożono na jej gospodarstwo kontyngent, ale nie ingerowano w sposób uprawy roli. Rodzina przetrwała okupację niemiecką bez większych strat, choć podczas działań wojennych spłonęła ich stodoła i część zabudowań gospodarczych. Zgodnie z relacją autorki, gdy w 1944 r. na Wileńszczyznę ponownie wkroczyła Armia Czerwona, początkowo rządy sprawowali Litwini, a później Sowieci, o wiele bardziej rygorystyczni; zwłaszcza w stosunku do tzw.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia J. Ł.

Autorka wychowała się we wsi Koniuchy, pow. Brzeżany, woj. stanisławowskie. Była to duża wieś z przewagą Ukraińców. W 1939 r. Ukraińcy wymordowali Żydów i stopniowo zaczęli zabijać Polaków. Jej ojciec był sekretarzem gminy zbiorowej, sam prowadził pięć wsi. Był szanowany wśród lokalnej społeczności, dlatego być może ich rodzina została oszczędzona. Po śmierci rodziców (matka zmarła w 1942 r, ojciec w 1942 r.) autorka została sama w dużym domu, żyła w ciągłym strachu. W marcu 1944 r. sąsiad ostrzegł ją, żeby wyjechała, bo jest niebezpiecznie.

publikacje

Wróć do listy

Antonina i Stanisław Jachowie do Żanny Kormanowej, 1952–1969

Korespondencja ma charakter prywatny. Autorzy to biedni, prości ludzie, mieszkający na wsi. Pisali o codziennych sprawach, pracy w gospodarstwie i w domu, plonach, chorobach, swoich przeżyciach i wydarzeniach, mających miejsce na wsi. Małżeństwo miało jedną krowę, prosiaka i kilka kur, uprawiali żyto i ziemniaki na własne potrzeby. Stanisław pracował w tartaku, a Antonina zajmowała się domem. Kormanowa przysyłała im niekiedy pieniądze, za które zawsze okazywali wdzięczność. Gdy ich okradziono, poprosili ją o wysłanie starej odzieży. Małżeństwo mieszkało niedaleko rzeki.