publikacje

Wróć do listy

Życie Pauli Morawskiej opisane przez Konstancję Morawską

Konstancja Morawska opisała życie swojej babki, Pauliny Morawskiej z Łubieńskich (1791–1883), córki Feliksa Łubieńskiego (ministra sprawiedliwości w rządzie Księstwa Warszawskiego) i Tekli z Bielińskich, żony Józefa Morawskiego, referendarza i członka Rady Stanu Księstwa Warszawskiego. Pierwszy wpis w zeszycie to wspomnienie dotyczące ojca z 24 stycznia 1883 r. Autorka przywołuje również wydarzenia społeczno-polityczne i wojenne (styczeń 1813 r.: „Moskale zbliżają się do Warszawy”). Natomiast jej opowieść o Pauli Morawskiej rozpoczyna od słów: „Ukochana nasza Babunia, Paula z hr.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Wandy Godawy

Wanda Godawa urodziła się i wychowała na Wołyniu we wsi Batorówka (obecnie Chmelnyćke, obw. wołyński) w rodzinie dobrze sytuowanych polskich osadników. Opowieść zaczęła od wybuchu II wojny światowej, gdy miała trzynaście lat. Pisała, że Ukraińcy napadali na osadników i ich mordowali. Opisała życie po wkroczeniu Sowietów do Polski. W lutym 1940 r. cała rodzina wraz z innymi osadnikami została wywiezieni do Rosji, na daleką Północ. Autorka opisała tułaczkę po obczyźnie, pracę w kołchozach oraz głód. Po amnestii w sierpniu 1941 r.

publikacje

Wróć do listy

Żywy obraz życia Stanisławowej Gadomskiej dopełniony pamiętnikiem z pożycia małżeńskiego

Wspomnienia Anny Gadomskiej, obejmujące lata 1873–1890, dotyczą jej dzieciństwa, które spędziła w Starym Sączu i innych miejscowościach w Galicji. Autorka opisuje lata swojej edukacji w szkole ludowej i zakonnej szkole prowadzonej przez starosądeckie klaryski. Gadomska opisuje postać ojca (nauczyciela), matki, a także dziadków oraz ich dom. Relacjonuje także pobyt w Seminarium Nauczycielskim w Przemyślu, gdzie mieszkała na stancji na terenie klasztoru benedyktynek. 

 

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o Warszawie Jadwigi Krakowiakowej

Pracę otwiera opis żalu i tęsknoty za rodzinną Warszawą: „Z daleka, z odległej ziemi mazurskiej piszę do Ciebie – miasto najmilsze, kochane”. Wojna i zniszczenia zmusiły autorkę do opuszczenia stolicy niejako wbrew swojej woli. Autorka wraca do czasów dzieciństwa, opisuje barwne i pełne życia ulice swojego miasta, gwar i zgiełk. Zachwyca się piękną architekturą, wspomina zapachy, liczne sklepy i kawiarnie. Wspomnienia są fabularyzowane, pojawiają się dialogi. Autorka opisuje wybuch II wojny światowej. Wspomnienia są przepełnione bólem i strachem. Pracę kończy egzekucja na jej rodzicach.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Kroch

Janina Kroch opisuje sytuację Żydów po zajęciu Lwowa przez wojska niemieckie. Sporo miejsca poświęciła volksdeutschowi Robertowi Rupowi, który skonfiskował dużą część majątku Krochów i zaoferował rodzinie ochronę w zamian za pieniądze. Propozycja nie została przyjęta, lecz Krochowie musieli zapłacić za milczenie Rupa. Zdzisław Stroński, wiceprezydent Lwowa, pomógł zdobyć Janienie, jej matce oraz dziadkowi (Lucjanowi Kildwurnowi) „aryjskie papiery”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o Krzysztofie Baczyńskim i jego rodzicach

Władysława Cuszlakowa poznała trzyletniego Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w 1923 r. W tym samym roku Stefania Baczyńska rozpoczęła pracę w szkole Katolickiego Związku Polek na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Autorka podczas wizyt w domu Baczyńskich bawiła się z chłopcem, nosiła go na ramionach, a Krzyś nazywał ją „wielbłądem”. Autorka zapamiętała go jako dziecko nerwowe, co mogło być spowodowane gwałtownym charakterem ojca, Stanisława Baczyńskiego, który powiedział Władysławie, że wyrzucił żonę z dzieckiem z mieszkania, gdyż miał dość „tej gudłajki i jej rozkapryszonego synka”.

publikacje

Wróć do listy

Ze wspomnień o moim ojcu Stanisławie Grabskim

Stanisława Grabska wspomina, że wybuch II wojny światowej zastał jej rodzinę we Lwowie. Ojciec autorki przeczuwał klęskę ze względu na słabe przygotowanie polskiej armii. Do wyjazdu z kraju namawiał Stanisława Grabskiego jego asystent Wojciech Bem, który specjalnie w tym celu wrócił z Rumunii. Grabski nie chciał jednak wyjeżdżać, a przewidując swoje aresztowanie, prosił córkę, aby zaopiekowała się rodziną. Po pewnym czasie ojciec autorki został aresztowany, przewieziony do Moskwy, oskarżony o działania kontrrewolucyjne i skazany na pobyt w obozie.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik Hanny Nałkowskiej

Autorka zaczyna prowadzić dziennik 14 czerwca 1942 r., ponad tydzień po śmierci matki. Jest on przejmującym zapisem przeżyć i uczuć związanych z żałobą autorki: rozpaczy, osamotnienia, tęsknoty. Często pisze o swoich snach. Nałkowska cierpi na bezsenność, ma myśli samobójcze, nie może rzeźbić. Obwinia się za to, że ostatnie tygodnie przed śmiercią matki spędziła w pracowni, zamiast poświęcić jej ten czas. Nie jest w stanie pogodzić się z utratą.

publikacje

Wróć do listy

Kalendarium pierwszych dni września 1939 roku, przeżytych we wsi Kowala, pow. Radom województwo kieleckie

Wspomnienia pierwszych jedenastu dni II wojny światowej autorka rekonstruuje z perspektywy lat na podstawie kalendarza prowadzonego w tamtym czasie. We wstępie deklaruje, że jej doświadczenia miały charakter uniwersalny w skali kraju, ale opowiada  o walkach z ziemiańskiego i rodzinnego punktu widzenia. Przedstawia swój ówczesny stan emocjonalny i stwierdza, że wiadomość o wybuchu wojny wywołała jej zdziwienie.

publikacje

Wróć do listy

Twój czar nade mną. Wspomnienia. Sztambuch Babuni

Wspomnienia dotyczą dzieciństwa Józefiny Rogosz-Walewskiej. Autorka zaczyna swoją opowieść, opisując list, który dostała najprawdopodobniej od babki, na co wskazuje niebieska koperta z monogramem H.R. z hrabiowską koroną. Co prawda, jak wspomina, jej babka straciła prawa do tytułu po ślubie, jednak do końca życia kazała tytułować się hrabiną. Dalej opowieść toczy się z perspektywy dziecka, jest pisana w czasie teraźniejszym. Autorka opowiada o wycinanych z papieru gołąbkach (takich jak przy pieczęci pod monogramem na liście), które losuje wśród dzieci matka.

Strony