publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia sanitariuszki

Wspomnienia Ewy Sleszyńskiej rozpoczynają się od przypomnienia trudności związanych z zapisaniem się na kurs sanitariuszek Polskiego Czerwonego Krzyża. Autorka zapisuje, że jej bratu udaje się dopisać ją do listy uczestniczek. Po zakończeniu szkolenia (29 sierpnia) kobieta otrzymuje legitymację sanitariuszki i przydział do punktu medycznego na warszawskim Marymoncie. Ewa, w swoich notatkach, narzeka na niewłaściwą organizację pracy i braki w zaopatrzeniu medycznym, które uniemożliwiają działanie placówki.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Gewürz

Anna Gewürz opisała transport z Lipska do getta w Rydze w 1942 r. Następnie zrelacjonowała okres do 1944 r., który spędziła w ryskim getcie. Nieco miejsca poświęciła także obozowi pracy przymusowej Stutthof, do którego została deportowana w 1944, a także obozowi Gdańsk-Kokoszki (podobóz Stutthof) – stanowił on zaplecze gdańskich stoczni. Więźniowie i więźniarki pracowali po dwanaście godzin dziennie przy budowie schronów przeciwlotniczych i okrętów podwodnych dla III Rzeszy.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia. Znajomość z p. Stefanią Baczyńską i Krzysiem

Jadwiga Wippel rozpoczyna swoje wspomnienia od informacji o powstawaniu nowych placówek edukacyjnych dla dziewcząt i chłopców po 1915 r. Autorka pracowała wówczas jako polonistka. Na początku lat dwudziestych XX w. do kraju wracali repatrianci m.in. z Rosji, dlatego konieczne było stworzenie liczniejszych oddziałów szkolnych. Do seminarium nauczycielskiego w Białymstoku, w którym pracowała Wippel, w 1921 r. przybyła Stefania Baczyńska z ośmiomiesięcznym synem Krzysztofem.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gizeli Halpern

Gizela Halpern w pierwszej części relacji opisuje lwowską fabrykę Heim der Luftwaffe i życzliwe traktowanie żydowskich robotników przez kierownika Eryka Seidenglanza, który bronił pracowników przed brutalnymi strażnikami, co było przyczyną podejrzeń, że sprzyja Żydom i ich chroni. W drugie części autorka przypomina historię swojego krewnego Jakuba, który za zgodą Seidenglanza ukrył w kotłowni żonę i rocznego syna. Kiedy ich znaleziono, wszyscy zostali aresztowani i „wysłani na pewną śmierć”. Seidenglanz trafił na front wschodni.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Irmy Laksberger

Irma Laksberger w 1940 r. wyjechała wraz z mężem z Krakowa do Prokocimia, a następnie do Wieliczki. Jej mąż pracował w niemieckiej firmie, która od 1942 r. zaczęła zatrudniać kobiety, ale część z nich, powyżej trzydziestego piątego roku życia, odsyłano do krakowskiego getta. Autorka pracowała w kuchni. Opisuje egzekucje w Julagach (niemieckich obozach pracy dla Żydów na terenie Krakowa) w Płaszowie, Prokocimiu, Bieżanowie, a także przypomina sylwetki komendantów i strażników tych obozów.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anieli Gelbart na temat szpitala żydowskiego w Warszawie

Aniela Gelbart opisała wojenny okres działalności szpitala żydowskiego w Warszawie. Była lekarką w klinice neurologicznej przy Uniwersytecie Warszawskim. W listopadzie 1939 r. przeprowadzono czystkę w jej jednostce, usunięto członków personelu medycznego i pacjentów pochodzenia żydowskiego. Trafili do Szpitala Starozakonnych na Czystem. W styczniu 1941 r. oddział, gdzie pracowała, przeniesiono na Leszno, a w kwietniu na Stawki. Autorka wspomina o epidemiach tyfusu plamistego w getcie warszawskim. Od 1942 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Ring

Janina Ring w czasie powstania warszawskiego trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd została wywieziona do Gross-Rosen. Autorka opisała warunki życia w obozie i pracę m.in w kamieniołomach. Potem przebywała w filii obozu Ravensbrück (Neubrandenburg), następnie w Berlinie, gdzie pracowała w fabryce żarówek i przy naprawach taboru kolejowego. Po wyzwoleniu opisała swoją drogę powrotną do Polski. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Lempert

Anna Lempert została przesiedlona z Wiednia do getta w Rydze. Wśród 20 tys. osób przebywających w getcie znajdowali się Żydzi z Austrii, Niemiec i Czech. Po selekcji autorka znalazła się w grupie przeznaczonej do likwidacji. Stała na wykopanym dołem, a postrzelona kobieta obok, spadając, pociągnęła ją. Lempert udawała martwą, potem wydostała się z grobu i wróciła do getta. Widziała matkę w drodze na egzekucję. W listopadzie 1943 r. Lempert pracowała w fabryce mebli, a noce spędzała w wyludnionym getcie. Opisała swoją bezsilność i przerażenie.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Zofii Kodis-Freyer

Zofia Kodis-Freyer spisywała swoje wspomnienia w wieku dojrzałym. Dysponowała wówczas pamiętnikiem matki, Józefy Kodis z Krzyżanowskich (1865–1940). Posiada również spuścizny swoich rodziców, w tym ich korespondencję z czasów ich pobytu w USA. Analizując pamiętnik matki i córki, można zauważyć wiele elementów wspólnych. We wspomnieniach Zofii widoczne jest przejęcie celu, dla którego podjęła się spisania wspomnień oraz struktury i zasad (jak pisanie pamiętnika z pozycji świadka dziejów). Zasadnicza część wspomnień zawiera historię najbliższej rodziny pamiętnikarki.

publikacje

Wróć do listy

Rok 1939-1944. Epoka deptania godności ludzkiej

Autorka opisała wojenne losy swojej rodziny (opisane lata 1939-1944, tekst powstał w 1945 roku).

Strony